Fairphone is inmiddels een bekend smartphone-alternatief: gemaakt van ethisch gewonnen grondstoffen, bestaat de telefoon uit losse onderdelen die je zelf kunt vervangen. Zo is de telefoon duurzaam en de productieketen eerlijk voor mens en planeet.
Fairphone begon in 2010 als onderzoek in het Fablab van Waag, vanuit de vraag: wat zit er allemaal in een smartphone? Toen de reguliere marktpartijen hier geen bevredigend antwoord op konden geven, besloot Waag het onderzoek uit te breiden en op te schalen naar een campagne voor eerlijke elektronica en bewustwording van de gevolgen van de huidige productiemethoden.
'De meeste ethische en repareerbare telefoon die je kunt kopen.'
- The Guardian, 2019
Fairphone naar de markt
In 2012 werd Fairphone geselecteerd om te participeren in het 'Social Innovation Incubation Program' van Bethnal Green Ventures in Londen, een spannende eerste stap in de richting van de markt. Om impact te kunnen hebben in de telecomwereld was het voor Fairphone noodzakelijk om zelf een speler op de markt te worden. Met andere woorden: Fairphone moest zelf producten gaan verkopen. Het incubatieprogramma in London hielp een start te maken. In 2013 is Fairphone daadwerkelijk als bedrijf gestart. In 2019 lanceerde het bedrijf de Fairphone 3, in The Guardian omschreven als 'de meeste ethische en repareerbare telefoon die beschikbaar is op de markt.'
Wat zijn de speerpunten van Fairphone?
Fairphone richt zich niet alleen op het technisch ontwikkelen van een eerlijke telefoon: ook het vergroten van de marktvraag naar zo’n mobieltje is een speerpunt, net als het onderzoeken, belichten en omzeilen van situaties die de eerlijke productie en het eerlijke gebruik van mobieltjes in de weg staan. Denk aan de gevaarlijke arbeidsomstandigheden en slechte betaling van mijnwerkers in Congo of China. Fairphone legt de weg naar een eerlijke telefoon in stappen af. Voor dit doel is de Fairphone Foundation opgericht.
Waarom een eerlijke telefoon?
Consumenten zouden op z’n minst moeten kúnnen kiezen voor een eerlijk mobieltje. Deze keuze is er nu niet, zoals er ook geen eerlijke varianten zijn van bijvoorbeeld laptops of spelcomputers. Het meestgebruikte antwoord van de elektronicasector op de vraag waarom er geen gegarandeerd eerlijke elektronische producten zijn, is dat de productieketen te ondoorzichtig en ingewikkeld is. De sector zegt nauwelijks drie stappen terug in de eigen keten te kunnen kijken, en dus zeker geen zicht te hebben op de route vanaf mijnen in Afrika naar grondstofverwerking en assemblage in Azië. Fairphone denkt dat het mogelijk moet zijn daar zicht op te krijgen.
Hoe begon Fairphone?
Fairphone begon bij het begin en houdt zich daar nog steeds mee bezig: onderzoek naar de winning van grondstoffen voor mobiele apparaten (zoals telefoons) en halffabricaten (zoals oplaadbatterijen). In een mobiele telefoon zitten wel dertig soorten metalen, waaronder koper, kobalt, coltan, tin, goud, nikkel en wolfraam. Deze grondstoffen komen voornamelijk uit Congo. Alleen al in de provincie Katanga werken naar schatting 150.000 mensen in de mijnen. Onder hen bevinden zich ruim 50.000 jongeren en kinderen. Sommigen zijn nauwelijks 7 jaar oud. Fairphone wil op een andere manier aan de nodige grondstoffen komen: door fair mines te zoeken of daar zelfs in te investeren, en door grondstoffen te recyclen.
