2023 is ten einde en dat betekent: terugkijken op het afgelopen jaar. Maar, waar te beginnen? Waag sprak zich in 2023 onder andere uit over online anonimiteit, nam intelligentie onder de loep en maakte zich met het Maakschap Amsterdam hard voor een waardige plek voor makers in de stad waar ze zich permanent kunnen vestigen.
Andere Intelligentie
Het afgelopen jaar nam Waag Futurelab het begrip intelligentie onder de loep. De ontwikkelingen rondom kunstmatige intelligentie lijken razendsnel te gaan. Zo snel, dat sommigen spreken van een ware revolutie. AI zou in de toekomst alles beter kunnen dan de mens en daarom een existentiële bedreiging vormen. Met die aanname gingen de technologie-ontleders van Waag Futurelab aan de slag. Wat is intelligentie eigenlijk? En welke vormen van andere intelligentie kunnen we allemaal benoemen?
We trapten de zoektocht naar andere intelligentie af met de Staat van het Internet-lezing van James Bridle. Begin deze zomer doken we samen met de Groene Amsterdammer dieper in andere vormen van intelligentie. Deze bevindingen resulteerden in een expositie tijdens DDW en Museumnacht waar je als bezoeker verschillende vormen van intelligentie kon ontdekken.
Bekijk alle activiteiten tijdens onze ontdekkingstocht
Groene coalitie van verschillende lokale initiatieven in omgeving Amsterdam Science Park
In een tijdperk van klimaatverandering en het verlies van biodiversiteit is de relatie tussen de mens en haar omgeving aan vernieuwing toe. Met het Landschapsfestival op het Amsterdam Science Park nodigde Waag kunstenaars, buurtbewoners en wetenschappers uit om met andere ogen naar de levende omgeving te kijken. Want de natuur vertelt ons al veel, we zijn alleen verleerd om ernaar te luisteren! Met behulp van artistieke interventies stelden we ons bewustzijn scherper af en is de biodiversiteit op het Amsterdam Science Park vergroot.
Met de activiteiten van Waag op het Amsterdam Science park kwam ook de Groene Coalitie tot stand: een lokale, informele governance structuur die zich verenigt rondom urban ecology-onderwerpen op het Amsterdam Science Park. De groep bestaat uit Jeugdland, Anna’s Tuin & Ruigte, Vrienden van het Flevopark en Waag Futurelab.
De start van MeentCoop: een broedplaats voor coöperaties in Amsterdam
De crises van deze tijd, zoals klimaatcrisis en de wooncrisis, kunnen we alleen oplossen wanneer er een sterke samenwerking is tussen burgers en de overheid. Momenteel loopt deze publiek-civiele samenwerking vaak nog stroef.
Waags Smart Citizens Lab onderzocht afgelopen jaar samen met maatschappelijke initiatieven en overheidsinstanties waar de samenwerking vastloopt en wat er nodig is voor verbetering. Waag ontwikkelde methodes om publiek-civiele samenwerking te herontwerpen en is gestart met MeentCoop: een broedplaats voor coöperaties in Amsterdam.
Daarnaast bracht Waag samen met het Nationaal Klimaat Platform in kaart wat maatschappelijk energie-initiatieven nodig hebben om in 2050 minimaal 50% van de opwek voor gebouwde omgeving en particulier vervoer te leveren. Dit resulteerde in het rapport ‘Meer draagkracht voor de energietransitie’ wat deze week verscheen. De inzichten uit dit rapport werden meegenomen in een handreiking aan de formerende partijen.
PublicSpaces-conferentie 2023
De jaarlijkse PublicSpaces-conferentie is een bijzondere samenkomst van meer dan 300 mensen die namens publieke organisaties uit de cultuursector, media, het onderwijs, de gezondheidszorg en overheid willen bijdragen aan een veilige en toegankelijk publieke ruimte op het internet. Dit jaar onderzochten we of democratie bestand is tegen Big Tech en stelden we ons voor hoe een eerlijke markt met alternatieve software en ethische infrastructuur eruit zou kunnen zien.
Samen met tal van nationale en internationale sprekers, zoals Ruha Benjamin en Eli Pariser, verkenden we concrete oplossingen en tools voor een gezond digitaal ecosysteem en werkten we samen aan een beter internet. Een internet dat eigendom is van en gevormd wordt door het collectief.
De hoogtepunten van PublicSpaces 2023
Maakschap Amsterdam voor een circulaire stad
Amsterdam wil in 2050 een circulaire stad zijn die afval minimaliseert en materialen zoveel mogelijk hergebruikt. Daarvoor zijn makers cruciaal. Van fietsenmakers en houtbewerkers tot kledingmakers en lassers: zonder vakmensen krijg je praktisch niets voor elkaar.
Vanuit het Europese project Centrinno werd het afgelopen jaar in meerdere steden door verschillende organisaties gewerkt aan innovatieve oplossingen voor duurzaamheid. Waag, HMC en Pakhuis de Zwijger maakten deel uit van Centrinno en sloten de handen ineen in Amsterdam, en onderzochten en ontwikkelden in de afgelopen vier jaar manieren om makers, werkplaatsen en makerserfgoed in Amsterdam Noord te behouden, ondersteunen en stimuleren.
Het hoogtepunt van de samenwerking is de oprichting van Maakschap Amsterdam dit jaar. Een verbond dat zich inzet voor het vormgeven van een beleid voor werkplaatsen, het verbinden van makers en het bevorderen en onder de aandacht brengen van circulair werken.
Op 14 december 2023 opende het HMC een nieuwe satellietlocatie op de Amsterdamse NDSM-werf. Een plek waar HMC-studenten kunnen leren van bestaande makers, en bestaande makers hun vaardigheden aanscherpen, uitbreiden en doorontwikkelen. De dynamische ruimte gaat dienen als uitvalsbasis van Maakschap Amsterdam en en een makershoofdkwartier waar de komende tijd verschillende workshop worden georganiseerd.
Waag Futurelab op Ars Electronica Festival 2023
Afgelopen zomer stond Waag tijdens de expositie POST CITY op het Ars Electronica Festival in Linz (Oosterijk). Het thema van het festival van dit jaar was ‘Who Owns the Truth’. Met dit thema worden er kritische vragen gesteld: door wie de waarheid eigenlijk gemaakt wordt, en wie die waarheid beheert. De expositie gaf een overzicht van kunstwerken die onderwerpen op het gebied van milieu, het planetair en de ruimte behandelen.
Lees meer over Waags activiteiten op het Ars Electronica Festival
Waag, S+T+ARTS Prize en art-science voor de toekomst
Tijdens Museumnacht en Waag Open in november nodigde Waag het collectief Polymorf (S+T+ARTS Prize Nomination 2022) uit. Hun VR-ervaring Symbiosis is een volledige lichamelijke ervaring, waarbij de deelnemer de virtuele realiteit niet alleen ziet, maar ook voelt. Al jarenlang werkt Waag vanuit het Europese samenwerkingsverband S+T+ARTS (Science, Technology and the Arts) aan de versterking van samenwerking tussen kunstenaars en wetenschappers.
In het afgelopen jaar is Waag Futurelab zich ook binnen Nederland hard gaan maken voor het belang van art-science voor een betere toekomst. Waag-directeur Marleen Stikker vertelt in deze video onder meer over het pleidooi dat we met de Akademie van Kunsten en andere partners schreven: Zet creativiteit in voor de toekomst van Nederland. Ook spraken we in 2023 hier onder meer over met de staatssecretaris voor Cultuur en het Ministerie van OCW.
Bekijk de video over Waags art-sciencepraktijk
Luistertip: Planet B Podcast
In de Planet B Podcast van Waag Futurelab bespreken we ontwikkelingen op het gebied van nieuwe technologie, kunst, onderzoek en actualiteit. Elke aflevering gaan we op reis naar een niet-bestaande planeet die we opnieuw mogen ontwerpen. Want de verbeeldingskracht om een hele nieuwe planeet vorm te geven, die hebben we nodig voor alternatieven in het hier en nu, op planeet aarde.
Bekijk het overzicht van de afleveringen
Luistertip: Marleen Stikker en Audrey Tang in gesprek
De begindagen van het internet: Waag-directeur Marleen Stikker en Taiwans minister van Digitale Zaken Audrey Tang waren er allebei bij. Voor Tangs video-podcast Innovative Minds gingen de twee in gesprek over de anarchistische jaren '90 op het web, en daarna over het belang van digitale commons. Luister/bekijk de twee delen nu in z'n geheel terug!
Deel 1: Unraveling Internet's Past & Future
Deel 2: Why Safeguarding the Commons Matters to All of Us
Leestip: Waag in NRC: 'Afschaffen online anonimiteit niet de oplossing'
Het bedreigen van andersdenkenden, politici of zelfs scholen nam de afgelopen jaren flink toe. Reden voor sommigen om te pleiten voor afschaffing van online anonimiteit. Dat is geen goed idee, betogen Waags Tom Demeyer, hoofd technologie en Gijs Boerwinkel, hoofd communicatie in NRC afgelopen zomer. ‘Je hoeft niet het hele gemaskerde bal te verbieden om de rotte appels van je feestje te kunnen schoppen.’
De technologie hiervoor is jong, maar heeft veel potentie. Tijd om erin te investeren en sociale mediaplatforms op te roepen hier ruimte voor te maken.
Lees het opinieartikel