De overheid is in rap tempo diensten digitaal aan het maken. Dit is al jaren aan de gang, maar er is een groeiend besef dat de digitale infrastructuur van de toekomst nú wordt vormgegeven. Dit heeft grote gevolgen voor ons dagelijks leven en hoe de overheid zich ontwikkelt. Dit willen we niet aan de corporate reuzen, zoals Google en Microsoft, overlaten.
Waag onderzoekt daarom in samenwerking met het Joint Research Centre (JRC) van de Europese Commissie wat goede richtlijnen zijn voor overheden om diensten te ontwikkelen en met burgers in Nederland te kijken hoe zo'n zogenaamde eCitizen Charter vormgegeven kan worden. Voortbouwend op onder andere Matt Poelmans' eCitizen Charter (pdf) uit 2006 worden in zes Europese landen workshops en onderzoeken gedaan om te kijken wat burgers vinden wat hun digitale rechten zouden moeten zijn. Zo ook in Amsterdam, waar op 26 juni in het Waag gebouw op de Nieuwmarkt, experts en geïnteresseerden in discussie gingen over hoe de nieuwe charter eruit zou kunnen zien.
Wat doet de overheid met mijn data?
Tijdens de bijeenkomst kwam vooral naar voren dat mensen in willen zien wat voor data wordt over hen verzameld en willen weten wat daar allemaal mee gedaan wordt. Steeds meer overheden rapen data bij elkaar en proberen profielen te creëren om zo tot een efficiëntere bedrijfsvoering te komen. Veel van de deelnemers vinden dit te ver gaan, en vinden dat de overheid burgers hier actief tegen moet beschermen. Verder wordt vooral benadrukt dat burgers eigenaar blijven van de data die over hen worden verzameld. Hierbij hebben ze het recht om hun data in te zien, maar ook om zelf fouten te corrigeren of, wat sommige opperden, het recht hebben totaal vergeten te worden. Een ander belangrijk punt is dat burgers niet alleen rechten, maar ook een plicht hebben om zich digitaal te bekwamen. De overheid moet hier dan wel het onderwijs in faciliteren, net als bij lezen en schrijven.
Na het verzamelen van deze informatie (zie deze pdf), werd in Brussel door JRC een bijeenkomst georganiseerd. Hier werden de resultaten besproken uit zes verschillende Europese landen: Frankrijk, Spanje, Estland, Polen, Portugal en Nederland. Vanuit het perspectief van de burger en die van beleidsmakers werd gekeken wat de belangrijkste punten zijn die in de verschillende landen naar voren zijn gekomen. Veel kwamen overheen met wat in de Amsterdamse workshop is besproken, maar ook andere, zoals de mogelijkheid om met één identificatiemethode overal in de EU gebruik te maken van overheidsdiensten. Ook werd inclusieve gebruiksvriendelijkheid benadrukt, zodat mensen met beperkingen kunnen participeren.
Europese Commissie
De uitkomsten hiervan worden nog verwerkt door de JRC en daarna gepresenteerd aan de Europese Commissie, waarbij de kans aanwezig is dat er uiteindelijk een Europese eCitizen Charter komt met waarden die belangrijk zijn voor burgers en de democratie van de toekomst. Eind dit jaar wordt meer bekend over wat de Europese Commissie met de resultaten gaat doen. Het streven is om uiteindelijk breed gedragen Europese richtlijnen te hebben rond digitale overheidsdiensten die in dienst staan van de wensen en behoeften de burger.
