Wil je zien hoe Urban Ecology er in de praktijk uit ziet? Naar aanleiding van de lezingenreeks ontwierpen de jonge architecten van de Rotterdamse Academie van Bouwkunst bouwvoorstellen om stedelijke gebieden inclusiever, duurzamer en diverser te maken. Ze presenteerden hun ontwerpen op zaterdag 15 januari.
Stedelijke gebieden die recht van de tekentafel komen, worden vaak als doods en saai ervaren. Denk aan de Bijlmer - de wijk die ontstond uit een utopische gedachte werd al snel een magistrale mislukking. Kunnen we de complexiteit en onvoorspelbaarheid van natuurlijke systemen toepassen in het ontwikkelen van stedelijk gebied, opdat het levendiger, diverser en inclusiever wordt? Hoe omarmen we onverwachte interacties tussen de elementen als we steden groeien in plaats van ontwerpen? Wat kunnen we leren van mineralen die groeien uit oplossingen, en hoe kunnen schelpen en koraalriffen de architectuur inspireren?
Waags artist-in-residence Esmee Geerken ontwikkelde de zevendelige lezingenreeks ‘Urban Ecology: Building as Being’ voor de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Hierin verweeft ze ecologie en architectuur. Vanuit ecologie kijken we hoe we kunnen leren bouwen met inbegrip van het onvoorspelbare. Experts uit verschillende vakgebieden werden uitgenodigd om de oorsprong van 'bouwen' te achterhalen. We namen een duik in de chemie, geologie, biologie, filosofie en neurowetenschappen, en keerden terug naar de proto-Indo-Europese oorsprong van het woord bouwen: groeien, bestaan en zijn. Alle zeven lezingen kun je nu online terugkijken.
Waarom Building as Being?
De manier waarop mensen op dit moment bouwen is verre van efficient. Beton is één van de meest gebruikte materialen ter wereld. Het productieproces van beton is verantwoordelijk voor maar liefst 8% van de wereldwijde CO2 emissies. Onze huidige bouwprocessen en materialen zijn niet duurzaam, en hiermee bedreigen we ons eigen bestaan.
Kunnen we vanuit bewustwording andere keuzes gaan maken, en op zoek gaan naar efficiëntere manieren van omgaan met energiestromen en materiaalcycli? Kunnen we innoveren zodat we minder vervuilen, zodat we ons ecosysteem minder onder druk zetten? Of liever nog, bouwen zodat we het herstel van onze ecosystemen stimuleren?
Hoe kun je bouwen met de natuur en leren van ecologische principes, zodat we een duurzaam en inclusief stedelijk gebied kunnen ontwikkelen voor een verscheidenheid aan levensvormen? Deze vragen staan centraal in het project T-Factor. Met T-Factor kijkt Waag hoe we vorm kunnen geven aan tussentijdse stadsinitiatieven op het park, waarbij we rekening houden met een verscheidenheid aan levensvormen.
De cursus die Esmee Geerken voor de Rotterdamse Academie van Bouwkunst maakte, is erop gericht een nieuwe generatie architecten en een breder publiek te inspireren. Gezamenlijk fantaseren we over inclusieve manieren van bouwen die het welzijn van alle soorten verbeteren. Alle zeven lezingen zijn opgenomen en je kunt ze nu terugkijken!
Lezingen: Urban Ecology, Building as Being
Part 1. Introduction Urban Ecology: Building as Being
Dr. Esmee Geerken, Art-Science Fellow Uva-Institute of Advances Studies, Research fellow Waag, guest researcher Self-Organizing Matter group AMOLF. Build like a shell: on the evolution of architecture from a geological, biochemical and ecological perspective.
Bekijk de video
Part 2. Building with Nature
Andrea Balestrini & Stella-Zoë Schmidtler, LAND Research Lab Italia. The dynamic of landscape: designing with nature in times of uncertainty.
Bekijk de video
Part 3. Urban Ecology: Building as Being Part 2
Esmee Geerken. Future Urban Ecologies: towards building as a way of being; being a particle while being part of the whole.
Bekijk de video
Part 4. Ecology, Evolution and Architecture
Dr. Lennart de Nooijer (Senior Scientist Ocean Systems department, Royal Netherlands institute for Sea Research). Ecology, evolution and architecture: building as a way to enact with the environment.
Bekijk de video
Part 5. Self-Organization in Urban Design and Architecture
Dr. Sharon Wohl, Associate Professor Architecture and Urban Design, Iowa State University, research fellow IAS. Pattern Language: on self-organization and complex adaptive systems in urban ecologies.
Bekijk de video
Part 6. Ecology & Emergence of the Self
Prof. Sarah Durston, Professor of developmental disorders of the brain UMC Utrecht, research fellow UvA-Institute of Advanced Studies, Chair Sentience and Science foundation. Shells, selves and surroundings: on the emergence of the ‘self’ within the environment. How can we partake in the reality we inhabit?
Bekijk de video
Part 7. Philosophy of Ecology
Chris Julien, Science Philosopher & Innovation strategist, Senior Research Fellow Waag. Eco-philosophy & New Materialism: diffracting architecture.
Bekijk de video
Wat is Urban Ecology?
De wereld is opgebouwd uit complexe systemen. Zo’n complex systeem bestaat uit verschillende afzonderlijke elementen die met elkaar interacteren, ofwel met elkaar verstrengeld zijn. Door een veelheid van interacties en terugkoppelingen wordt een systeem onvoorspelbaar.
Een goed voorbeeld van een complex systeem waarin de mens verstrengeld is met de omgeving is klimaatverandering. Voordat we begonnen met het in kaart brengen van klimaatverandering, wist niemand dat het klimaat zo’n geïntegreerd geheel was. Talloze elementen en processen blijken met elkaar verbonden zijn. De wetenschap is een krachtige methode om te onderzoeken wat we niet weten. Maar er zijn ook gaten in onze kennis, en daar zit vaak de valkuil. We zijn niet goed in het benoemen wat we niet weten: het benoemen van de known unknowns.
De westerse traditie van het dualisme gaat er vanuit dat de natuurwetten constant zijn. En dus streeft men doorgaans naar het ontdekken van universele wetmatigheden waarmee we de wereld om ons heen kunnen verklaren. Urban Ecology probeert de werkelijkheid niet te versimpelen, maar kijkt juist naar complexiteit: de veelheid aan connecties en interacties in een omgeving.
Urban Ecology kijkt naar de onderlinge relaties tussen de dingen. Niet om te rationaliseren en te verklaren, maar om ons te verdiepen. We kunnen niet alles kennen: in het maken van analyses selecteren mensen altijd elementen die ze wel of niet meenemen. Onze blik is niet neutraal, en de manier waarop we de wereld kennen des te min.
Om te bouwen mét de natuur probeert Urban Ecology het menselijke verlangen de omgeving te bedwingen los te laten. We zoeken naar alternatieven voor de mens-gecentreerde manier van bouwen. In de natuur begint niets vanuit een vaststaand ontwerp - alles ontstaat vanuit zelforganisatie. Door interactie met het materiaal ontstaan patronen, waaruit complexe systemen oprijzen.
De natuur groeit en bouwt aan de hand van efficiëntie - een constante zoektocht naar de weg van de minste weerstand. Complexiteit ontstaat hierbij aan de rand van chaos. Uit onvoorspelbaarheid ontstaan complexe systemen, van lichamen tot steden. Door ecologische principes te omarmen, kunnen we weer in harmonie komen met de natuurlijke wereld en systemen creëren die duurzaam en inclusief zijn voor alle soorten.
