Pilotus

Pilotus was een bijzonder online communicatiemiddel voor mensen met een verstandelijke beperking, dat in nauwe samenspraak met hen werd ontwikkeld. Mensen met een verstandelijke beperking konden met Pilotus via het internet communiceren met hun familie, vrienden en begeleiders. Omdat Pilotus via het internet bereikbaar was, kon het programma overal gebruikt worden waar het werd geïnstalleerd: thuis of in zorginstellingen, verpleeghuizen, in binnen- en buitenland.

Het doel van Pilotus was om mensen met een verstandelijke beperking te helpen om zelfstandig te functioneren. Het prototype van Pilotus werd ontworpen door Waag in intensieve samenwerking met de doelgroep, zorginstellingen, koepelorganisaties en overheden. De interface van Pilotus kon worden aangepast aan de specifieke wensen van de individuele gebruiker. Het programma maakte gebruik van de methode van 'totale communicatie'. Dit betekent dat gebruikers berichten konden samenstellen door middel van pictogrammen, tekeningen, foto's, geluid en tekst. In een gemeenschappelijk multimediaal berichtenschrift konden gebruikers met diverse communicatiemogelijkheden boodschappen bekijken en bewerken.

Pilotus groeide vanaf het concept in 1996 (onder de naam PILOOT) binnen Waag uit tot een volwaardige applicatie. Het ontwerpen van software voor deze doelgroep vereist veel gebruikersonderzoek en langdurig testen. In 1996 begon Waag met een inventarisatie van bestaande communicatiehulpmiddelen voor mensen met een verstandelijke beperking. Er waren veel verschillende methoden en producten in gebruik. Het werken met een combinatie hiervan, wordt 'totale communicatie' genoemd. Dit was de aanpak die de ontwikkelaars van Pilotus zijn gaan gebruiken.

In 1997 zijn veel modellen ontwikkeld. Geïnspireerd door kunsthistorische beelden is er begonnen met een zoektocht naar de 'oertaal'. Het ging erom een toegankelijk en gebruikersvriendelijk communicatiemiddel te formuleren, wat mensen met een verstandelijke beperking intuïtief en met plezier zouden kunnen gebruiken. Dit onderzoek vormde de grondslag voor de wijze waarop Pilotus was ingericht.

In 1998 is het eerste werkende prototype van Pilotus gepresenteerd. Dit bestond uit een zogenaamd logboek, een agenda waarin meerdere gebruikers kunnen lezen en schrijven. Het logboek werd opgeslagen op een centrale server en de gebruikers hadden toegang via het internet. De gebruiker had een aantal interactieve hulpjes tot zijn of haar beschikking: animaties, geluid, voorlezen van tekst en vergrootte weergave van plaatjes.

In 1999 is op basis van gebruikerstesten een eerste standalone prototype ontwikkeld. In deze fase van het ontwikkelingsproces verschoof de aandacht naar Pilotus als communicatiemedium. Er werd geëxperimenteerd met het schrijven van vervolgverhalen, het achterlaten van berichten voor iemand die niet online is en het stellen van vragen via de computer. De ontwikkeling van een netwerkversie van Pilotus maakte het mogelijk om het programma op te starten via het internet. Daarmee waren gebruikers voor het eerst in staat om onafhankelijk van tijd en plaats met elkaar in contact te staan. Het logboek van Pilotus werd op een centrale server opgeslagen, de gebruikers hadden toegang tot het logboek via het internet. Nadat nieuw materiaal was gedownload, werd de internetverbinding automatisch verbroken, om pas weer actief te worden op het moment dat berichten verstuurd werden.

In 2001 werd een belangrijke stap gezet in de productontwikkeling van Pilotus. Daartoe werd Pilotus ontwikkeld tot een zelfstandig werkend prototype met een uitgebreidere netwerkfunctionaliteit. De toepassingsmogelijkheden van Pilotus werden gedefinieerd als een (interactieve) agenda, een dagboek en een berichtensysteem. Een stagiaire van de Technische Universiteit Delft startte in het kader van de toekomstige marktintroductie een nieuwe Pilotus website. Ook werd een demo cd-rom geproduceerd die werd ingezet bij de promotie van Pilotus. In 2002 en 2003 heeft een zoektocht naar partners geleid tot de vorming van een consortium voor de verdere productontwikkeling van Pilotus.

Op 21 januari 2005 vond de lancering van Pilotus als product plaats in de Mediaplaza te Utrecht.