Onderwijs is essentieel in de ontwikkeling van democratische vaardigheden en voor het overbrengen van democratische waarden. Daarom zou juist nu – nu er zowel bij jongeren als ouderen steeds minder vertrouwen is in de politiek – extra ruimte gemaakt moeten worden voor democratische vaardigheden in het onderwijs.
Waag publiceert met partners beleidsaanbevelingen over educatie voor een duurzame Europese democratie. De aanbevelingen zijn gebaseerd op de inzichten uit Critical ChangeLab, een onderzoek naar de ontwikkeling van democratische vaardigheden, houdingen, overtuigingen en competenties bij jongeren.
Lees de volledige publicatie met aanbevelingen (pdf)
De publicatie is in het Engels.
Nieuwe blik op burgerschapeducatie
Het paper beschrijft vier nieuwe benaderingen op burgerschapeducatie. Deze nieuwe benaderingen dragen bij aan het versterken van democratische vaardigheden bij jongeren.
Alledaagse democratie benadrukt dat democratie verder gaat dan de instituties en stemmen, maar ook plaatsvindt in dagelijkse relaties op school, werk, familie, op straat, online etc. Het focust op hoe leerlingen samenwerken, docenten hun autoriteit uitoefenen en hoe educatieve ruimten vormgeven aan respect inclusie en rechtvaardigheid.
Kritisch bewustzijn helpt bij het leren herkennen van machtsverhoudingen en verzetten tegen dominantie en onrechtvaardigheid. Daarmee gaat kritisch bewustzijn verder dan geletterdheid, waar nu vaak de focus op ligt.
Participatieve democratische gezondheid verruimt de beoordeling en verbetering van democratie binnen overheden naar andere instituties, zoals scholen. Critical Changelab ontwikkelde een vragenlijst waarmee leerlingen en docenten samen kunnen evalueren hoe democratisch hun institutie is en hoe die te verbeteren.
Creatieve en kritische interactie met technologie is onmisbaar in burgerschapeducatie. Onderwijs moet een creatieve technologische omgeving bieden waarin leerlingen ruimte hebben om te maken, coderen, ontwerpen en experimenteren, zodat leerlingen de technologische en digitale systemen waar ze onderdeel van zijn kunnen vormen. Creativiteit en verbeeldingskracht zijn nodig om toekomsten te verbeelden waarin technologie democratische, inclusieve en duurzame doelen dient.
De bovenstaande nieuwe benaderingen zijn vertaald naar 10 beleidsaanbevelingen.
10 aanbevelingen voor een duurzame democratie
Beleidsmakers en nationale betrokkenen
1. Breng democratie educatie terug in alle delen van het curriculum.
2. Train leerkrachten en educatoren van verschillende disciplines hoe ze leerlingen kunnen ondersteunen om politieke en sociale onderwerpen aan te kaarten en versterk agency en verantwoordelijkheid van jongeren.
Scholen en educatieve organisaties
3. Onderzoek de democratische gezondheid van je eigen organisatie op een participatieve manier.
Educatoren
4. Omarm co-creatieve benaderingen.
De Europese Unie
5.Verbindt ervaringen van alledaagse democratie met macro-democratie.
6. Betrek jongeren in het co-ontwerpen van Europese technologische soevereiniteit
7. Betrek jongeren in het beoordelen van democratische gezondheid.
8. Ga verder dan alleen burgergeletterdheid, versterk kritisch bewustzijn en agency om democratische weerbaarheid te bevorderen.
9. Zorg dat burgereducatie is ingebed in participatieve vormen.
10. Ga van STEM (science, technology, engineering, mathematics) naar STEAM (science, technology, engineering, arts, mathematics)
Lees de volledige publicatie met aanbevelingen (pdf)
Critical ChangeLab
Dit beleidspaper is het resultaat van het project Critical ChangeLab, waarin Waag onderzoek doet naar de relatie tussen jongeren en democratie en daarmee naar de toekomst van de Europese democratie van de 21e eeuw. Waag ziet maakonderwijs als een goede manier om jongeren kritisch te leren denken en samen te werken. Door te ontdekken, te testen en te proberen leer je je eigen creativiteit te uiten. Waag onderzoekt hoe een maker mindset en 21e-eeuwse vaardigheden mensen kunnen helpen om eigenaarschap te vergroten en hun plek in de samenleving beter te vinden.
