De Datawandeling - Waag wandelt naar de toekomst
Waag BY-NC-SA

De datawandeling: kijk-, lees- en luisterlijst (uitgebreide lijst)

Vanaf zaterdag 24 april kun je meedoen aan een van onze wandelingen rond datacenters in Nederland. De digitale wereld is niet onzichtbaar en manifesteert zich steeds meer in ons straatbeeld, zo ook via datacenters. In een interactieve en afwisselende route van ongeveer anderhalf uur, met informatie, vragen en gespreksstof nemen we je mee naar de toekomst van de digitale wereld in ons fysieke landschap. 

Met Waags kijk-, lees- en luisterlijst kun je je voor, tijdens of na de datawandeling vast onderdompelen in de wereld van data. Voor de echte liefhebbers vind je op deze pagina naast de basiskijk-, lees- en luisterlijst een uitgebreidere lijst met interessante tips.



De wereld van het internet 

(kijktip) Digitale voetafdruk
Het Klokhuis legt op een laagdrempelige manier uit hoe alles wat je online doet, voor altijd te vinden en zichtbaar zal zijn. Wie kan jouw data allemaal zien en wat kan je hier tegen doen? Bekijk de aflevering

(leestip) Nog meer op onze smartphone: hoe blijven we de baas over de data? Door de coronacrisis zijn we nog meer online dan we al waren. Onderschatten we de impact van algoritmes en wat er met onze data gebeurt? Lees het artikel

(leestip) Hier worden al uw digitale geheimen opgeslagen
“Dat staat allemaal in de cloud,” is een veelvoorkomende uitspraak. Maar wat betekent het eigenlijk? Grafisch ontwerper Niels Schrader en fotograaf Roel Backaert ontwikkelden een fascinatie voor de plek waar onze persoonlijke data wordt opgeslagen, namelijk datacenters in Nederland. Samen reizen ze heel Nederland door en brengen ze datacenters in beeld. Lees het interview met Schrader en Backaert in Trouw

(luistertip) Rabbit Hole - The New York TImes
Wat doet internet met ons? In de audioserie Rabbit Hole onderzoekt de technische columnist Kevin Roose hoe het internet verandert en wat deze verandering met ons doet.

(luistertip) Achter de klik
Kunstenaar, ontwerper en onderzoeker Julia Janssen neemt je mee op een reis achter de oppervlakte van het internet. Want wat gebeurt er eigenlijk aan de andere kant van het scherm, wanneer je klikt? 

Klimaat en internet

(luistertip) Hoe vervuilend is het internet?
Wat is minder milieuvervuilend: het versturen van een email of een old school brief? En wist je dat al je oude accounts, foto’s en andere data waar je nooit meer wat mee doet, ook effect hebben op het klimaat? In de podcast ‘Hoe vervuilend is het internet?’ vertelt Mick Jongeling over internetvervuiling. Mick onderzoekt digitaal afval en werkte tot voor kort als Digital Transformation Designer op de Digital Society School HvA, waar hij bedrijven hielp om ook op digitaal vlak duurzamer te worden.

(kijktip) Zondag met Lubach: Nederland als harde schijf
Over tien jaar gaat mogelijk de helft van alle energie in ons land op aan datacentra. In de aflevering Nederland als harde schijf vraagt Lubach zich af: wat schieten we op met al die servers in onze polder? 

De onzichtbare systeemwereld

(leestip) Technologiebedrijven vormen de basis van de samenleving. Door corona is dit een steeds groter probleem - De discussie over Big Tech gaat vaak over privacy, surveillance, desinformatie en machtsmisbruik. Dat zijn terechte zorgen. Maar hierdoor raakt buiten beeld dat Big Tech een nieuwe infrastructuur creëert waar de samenleving niet zonder kan. Dimitri Tokmetzis en Maurits Martijn van de Correspondent leggen uit hoe big tech deze infrastructuur heeft gecreëerd en wat dit voor gevolgen heeft. 

(kijktip) De grote dataroof
Harvard-professor Shoshana Zuboff schreef een monumentaal boek over de nieuwe economische orde: 'The Age of Surveillance Capitalism'. In deze uitzending van VPRO Tegenlicht trekt Zuboff de sluiers weg van Google en Facebook, en onthult ze een genadeloze gedaante van het kapitalisme waarin niet natuurlijke hulpbronnen, maar de burger zélf als grondstof fungeert. Hoe kunnen burgers de zeggenschap over hun data terugkrijgen?

(kijktip) De staat van het internet
Tijdens De staat van het internet steken we elk jaar de peilstok in het internet. Dit jaar onderzochten we algoritmisch onrecht en andere potentiële gevaren van slimme en zelflerende systemen. Wie zitten er aan de knoppen? Wie ontwerpt de knoppen? En hoe zorgen we dat de veelgebruikte systemen voor iedereen even goed werken? 

Tijdens de eerste editie in 2019 verzorgde hoogleraar media en digitale samenleving (Universiteit Utrecht) José van Dijck de lezing, waarin ze inzoomde op de rol van platforms in onze publieke ruimte. Vorig jaar ging Jaap-Henk Hoepman, expert op het gebied van privacy by design, in op onze digitale identiteit. Kijk de lezing uit 2020 terug.

(luistertip) De slag om het internet
Dagelijks krijgen we berichten over desinformatie, nepnieuws, machtsmisbruik van Facebook en Google en op hol geslagen algoritmes die radicalisering in de hand werken. Hoe kunnen we het world wide web fixen en het weer van ons burgers maken? Programmamaker Roland Duong gaat met die vraag de boer op. In de podcast ‘De slag om het

De weg naar een open, eerlijker en inclusiever internet

(leestip) Tips & tools voor privacy en communicatievrijheid op het internet
Bits of Freedom maakte een overzicht met de juiste tips en tools zijn verzameld en gemaakt door vrijwilligers die het belangrijk vinden dat elk persoon in Nederland kan genieten van privacy en communicatievrijheid op het internet.

(leestip) Public Stack
Het internet is stuk, maar we kunnen het repareren. Bij veel technologieën die we gebruiken merken we dat er iets grondig mis is. Er zijn inmiddels veel alternatieven beschikbaar. In het onderzoeksproject Public Stack zet Waag zich actief in om de beschikbare open, eerlijke en veilige alternatieven in kaart te brengen, de gaten in de stapel zichtbaar te maken en alternatieven te ontwikkelen en ondersteunen. 

(leestip) My Data Done Right
De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) geeft je verschillende rechten om meer grip op je gegevens te krijgen. Maar het hebben van bepaalde rechten op papier is nog niet hetzelfde als het uitoefenen van die rechten in de praktijk. Daarom heeft Bits of Freedom de tool My Data Done Right gemaakt om je te helpen met het opstellen, versturen en bijhouden van je verzoeken om inzage te krijgen in je persoonsgegevens of je persoonsgegevens te corrigeren, te verwijderen of ze in een handig formaat op te vragen.

(kijktip) Herover je data
Wie is de baas over onze data? Zijn dat de techbedrijven in Silicon Valley en China of heeft Europa nog iets te zeggen over de data van zijn inwoners? In de aflevering ‘Herover je data’ gaat VPRO Tegenlicht op zoek naar uitwegen en oplossingen. Tegenlicht sprak over deze oplossingen en uitwegen met technologiecriticus Tijmen Schep, innovator Francesca Bria, internetcriticus Evgeny Morozov en Waags Judith Veenkamp over het project Hollandse Luchten en eigenaarschap in het meten van luchtkwaliteit in de IJmond.

(luistertip) Reimagining the Internet: in gesprek met Geert-Jan Bogaerts
In de podcastserie ‘Reimagining the Internet’ spreekt Ethan Zuckerman over wat er mis is met sociale media en hoe hier verandering in kunnen brengen. In deze aflevering spreekt Zuckerman met Geert-Jan Bogaerts, initiatiefnemer van PublicSpaces en hoofd Innovatie & Digitale Media bij VPRO, over hoe een alternatief en veilig internet.

(leestip) De beste plannen voor een fundamenteel andere Tech - zonder Apple, Google en Facebook
Machtsmisbruik, privacyschendingen, belastingontwijking: de problemen van Big Tech zijn bekend. Amerika en Europa proberen de grote technologiebedrijven te temmen. Maar het kan ook anders. De Correspondent verzamelden de beste plannen voor een fundamenteel andere tech – zónder Silicon Valley.