Zijn de overeenkomsten tussen de doe-het-zelf maker movement en extreemrechts je wel eens opgevallen? Terwijl de maker movement ooit begon als een positivistische, sociale, eco-friendly ideologie blijkt de algemene narratief vaak zomaar naadloos aan te sluiten bij die van nationalisten. Het wordt dus hoog tijd voor de maker movement om wakker te worden en expliciet positie in te nemen tegen deze kaping.
De term 'doe-het-zelf' staat volgens mij voor het vermogen om zelf oplossingen te bedenken te maken, vakmanschap, zelfredzaamheid, 21st century skills, lokale producten, duurzaamheid, ecologisch bewustzijn en eigenaarschap. Deze waarden vind ik onlosmakelijk verbonden met 'leren door te maken' en nieuwe inzichten en mislukkingen met elkaar delen, door middel van wereldwijde samenwerkingen, open source-ontwerpen, open innovatie, open design-principes en meer. Je kunt jezelf geen lid van de maker movement noemen als je je werk niet deelt en toegankelijk maakt, met als ultiem doel dat alle mensen daar van kunnen profiteren.
Je kunt de term 'doe-het-zelf' ook vanuit een ander perspectief interpreteren. Neem daarbij de opkomst van extreemrechts populisme in gedachte, vooral in Europa en de VS. Grenzen worden gesloten, en muren opgetrokken. Zelfs de openheid van onze primaire samenwerkingsinstrument, het internet, staat ter discussie. Dit lijkt haaks te staan op de doelstellingen van de maker movement, maar gek genoeg wordt deze beweging juist steeds vaker aangehaald als onderbouwing van extreemrechts gedachtegoed.
Bijvoorbeeld, 'doe-het-zelf' kun je net zo goed interpreteren als 'doe-het-zonder-ons”. Oftewel: waarom zou je überhaupt nog iemand ergens mee helpen? Je kunt het toch allemaal zelf? Als ik met de hulp van wat YouTube-videos en open source-bouwtekeningen een waterzuiveringssysteem kan bouwen, dan moet iedereen in de derde wereld dat toch zeker ook kunnen.
Als je op die manier tegen ons DIY Antibiotica-project aankijkt komt dat ook in een ander licht te staan. Waarom zou de farmaceutische industrie en de wetenschap zich nog bezighouden met medicijnontwikkeling, als mensen dat zelf kunnen doen? Hoe meer de 'doe-het-zelf' biotechbeweging claimt tot bepaalde technische hoogstandjes in staat te zijn, hoe minder de wetenschap en industrie zich genoodzaakt voelt om dat te doen.
In onze projecten staat de doe-het-zelf-mentaliteit vaak centraal, omdat die er voor zorgt dat technologie tastbaar en hanteerbaar wordt gemaakt. De doe-het zelf-aanpak is een strategie die er voor zorgt dat het publieke belang zichtbaar is in de discussies over de richting en wenselijkheid van technologieontwikkeling en borgt dat de vooruitgang gelijk wordt verdeeld. Nu de doe-het-zelf-beweging gekaapt wordt door extreemrechts lijkt ze haast voor precies het tegenovergestelde te staan.
De doe-het-zelf-beweging moet zich nu dus duidelijker uitspreken over zijn betekenis en waarden. We vieren dit jaar het 10-jarig bestaan van Fablab Amsterdam en 5-jarig bestaan van de Open Wetlab-community, het uitgelezen moment om heel expliciet te maken dat het veel meer gaat over 'doe-het-samen', dat het een absolute noodzaak is om elkaar te helpen en de opbrengsten van technische ontwikkelingen gelijk te verdelen. Anders gaan anderen er mee aan de haal.
