US Navy Cryptanalytic Bombe
Brewbooks BY-SA

De singulariteit is niet nabij

"Hoe denk je over machines die denken,” was de vraag die het bekende online wetenschaps- en technologiemagazine Edge dit jaar voorlegde aan meer dan 175 wetenschappers, kunstenaars en andere denkers die actief zijn op het gebied van de kunstmatige, oftewel de artificiële intelligentie (AI).

In een wereld waarin technologie – zowel die waar we dagelijks mee te maken hebben, als die zich meer op de achtergrond bevindt (in zekere zin verschillende manifestaties van een en dezelfde ontwikkeling) – een steeds belangrijkere rol inneemt, is dat zonder meer een relevante, ja zelfs een uiterst urgente vraag.

Helemaal wanneer we hem bezien in het licht van de discussie die losbarstte nadat prominenten als Stephen Hawking, Bill Gates en Elon Musk de noodklok luidden en lieten weten dat we direct actie moeten ondernemen, wanneer we als mensheid niet weggevaagd willen worden door steeds slimmere AI.

Zij baseerden zich op de singulariteitstheorie die stelt dat zolang de Wet van Moore (die voorspelt dat de processorcapaciteit elke twee jaar verdubbelt) standhoudt, het tempo van de technologie exponentieel toeneemt, waardoor AI intelligenter wordt dan, en mogelijk zelfs een gevaar gaat vormen voor de mens.

De singulariteitstheorie kreeg een extra impuls toen Nick Bostroms boek Superintelligence (2014) een bestseller werd. In Superintelligence doet Bostrom uitgebreid verslag van de verschillende stadia en obstakels in de ontwikkeling van AI en wijst hij geregeld op de risico’s die singulariteit met zich mee kan brengen.

Machines die denken (2016), de bundeling van antwoorden die Edge van de aangeschrevenen ontving, is een probaat medicijn tegen de waan die de discussie over AI in toenemende mate is gaan beheersen. In het boek worden prikkelende vragen gesteld, die niet zelden nieuwe en zinvolle vervolgvragen oproepen.

Wat bedoelen we precies als we het over denken hebben? Machines kunnen taken vervullen en zijn in staat om te leren, maar kunnen ze ook denken? Welke rol spelen bewustzijn en emoties, en zouden machines een bewustzijn kunnen hebben of emoties ervaren? En hoe zouden we dat kunnen achterhalen?

Gestaag werkt het boek naar de volgende gezichtspunten toe: we weten te weinig over ons eigen denken, om iets zinnigs over denkende machines te kunnen zeggen (behalve dan dat ze totaal anders denken dan wij). Ook kunnen machines niets denken of leren wat de mens er niet in een eerdere fase in heeft gestopt.

Het geschetste doemscenario van singulariteit roept eerder de herinnering op aan een al bijna uit het collectieve geheugen verdwenen einde der tijden, of de toorn der goden, en het is zelfs minder waarschijnlijk. Machines willen immers niets uit zichzelf. Waarom zouden ze de mens willen vernietigen?

In Machines die denken buigen Freeman Dyson, Alison Gopnik, Nick Bostrom (ja, ook hij weer), Brian Eno, Maria Popova, Douglas Coupland en vele anderen zich vanuit hun eigen kennisgebied over dit veelzijdige onderwerp. Het had de heren Hawking, Gates en Musk gesierd als ze zich daar ook toe hadden beperkt.

Machines die denken - omslag

Titel: Machines die denken
Redactie: John Brockman
Uitgever: Maven Publishing
ISBN10: 9491845829  
ISBN13: 9789491845826

Interessante links: