Lopend langs een 'sandmapping performance' van Esther Polak, Ivar van Bekkum en Bert Kommerij verzamelt het publiek zich in de kleine zaal van Pakhuis de Zwijger. Hier wordt het boek De stad als interface van Martijn de Waal gelanceerd. Ik mocht het boek afgelopen week al lezen.
De Waal ziet de stad als platform voor ontmoetingen en verbindingen, vandaar de keuze voor het begrip 'interface' in de titel. In het boek verbindt hij de ontwikkeling van de stad aan de ontwikkeling van 'urbane media', al die techologie die we gebruiken wanneer we gebruik maken van de stad (smartphones, TomTom, sociale media etc.). Hij betoogt dat de urbane media ingrijpen op hoe de stad als gemeenschap functioneert, dat een andere vorm van publieke ruimte ontstaat. Waar de stad eerder een plek was om vreemden tegen te komen en nieuwe verbanden te vinden buiten je groep, kun je je door (mobiele) technologie nu juist terugtrekken in je groep, ook wanneer je tussen vreemden bent. Fysieke nabijheid wordt vervangen door (gemedieerde) nabijheid. De opkomst van de urbane media stelt ons voor een vraagstuk:
De Waal onderscheidt een drietal visies op de stad die enerzijds een analyse kader bieden maar ook richtinggevend zijn bij het ontwerpen van de stad (en de urbane media): verdere individualisering van de stedelijke samenleving, dwingende dominantie van gemeenschappen en een open en democratische gemeenschap. Kunnen media een rol spelen om de onderlinge relaties tussen stedelingen te verbeteren? Kunnen we een goede balans vinden tussen wederzijdse betrokkenheid en de vrijheid je leven naar eigen inzicht in te richten. Het boek maakt duidelijk dat zowel stedelijke vernieuwing als technologie vaak een bepaalde ideologie ondersteunt, bewust of onbewust. Bijvoorbeeld hoe technologie gereguleerd wordt, en de rol die stedelingen gegeven wordt. Kunnen zij als burger zelf aan de slag, bijvoorbeeld doordat alle data die de stad genereert bewust open worden gesteld?
Het boek linkt aan de bredere discussie over sociale innovatie: het verbinden van meerdere perspectieven om hedendaagse uitdagingen te tackelen. Maar ook naar de democratisering van media. Interessant is te bedenken hoe je de stap kunt zetten van het gebruik van urbane media als consument naar het naar je hand zetten van die media (als producent van content), maar ook naar het actief toe-eigenen en veranderen van het medium (als maker).
De uitdaging is nu de verschillende disciplines die betrokken zijn bij stedelijke ontwikkeling en de 'eindgebruiker' van de stad met elkaar in gesprek te brengen. Door een grote hoeveelheid initiatieven en innovaties, variërend van het Rotterdamse Pendrecht tot het Koreaanse Songdo toegankelijk te beschrijven geeft De Waal m.i. een goede aanzet tot een gemeenschappelijk vocabulair om de impact ervan te benoemen.
Voor een uitgebreider beeld van het sandmapping project: google maar eens op #sandmapping
