In de blogserie 'DO worry, be happy!', spreken we met experts uit het veld van technologie, innovatie en ethiek over nieuwe ontwikkelingen. Aan de hand van actualiteiten vragen we hen uit te leggen waarom we ons zorgen moeten maken over de toekomst van technologie in onze samenleving. Maar niet getreurd, we zoeken ook naar de wijze waarop je zelf weer de regie kunt nemen. DO worry, maar be happy dus.
Aanleiding
Recent is er een golf van vervalste media-objecten (deepfake) op het internet gekomen als het gevolg van eenvoudigere toegang tot technologieën die het mogelijk maken om gezichten te wisselen, gezichten te manipuleren, of stemmen na te maken. Deze media-objecten hebben de potentie om het toch al kwetsbare huidige vertrouwen in informatie ernstig te beschadigen, terwijl ze niet alleen voor media professionals maar ook voor het publiek nieuwe uitdagingen brengen. Deze technologieën lijken op weg te zijn om een omgeving te creëren waarin we onvermijdelijk bij alles wat we zien of horen ons moeten afvragen of het echt is.
Voor het vijfde deel in deze serie spraken we over deze vervalsingstechnologieën met Jeanine Reutemann om te kijken of er reden tot zorg is. Jeanine is een onderzoeker, filmmaker, docent en start-up oprichter gedreven door de wil om de vervlechting tussen nieuwe media technologieën en de maatschappij te verkennen.
Wat is het probleem hier?
"De grote invloed van technologische ontwikkelingen zoals deepfake, text-to-speech, audio-to-audio etc. ligt in de eenvoudige toegang voor iedereen. In professionele producties bestaat zulke technologie al een tijdje. Elke nieuwe media technologie die op de markt wordt gebracht wordt op onverwachte manieren gebruikt – iets wat ook op veel manieren positief is.
Maar wat nu anders is met deepfake, is de context van onze digitale tijd. In het grotere geheel voegen deepfakes een nieuwe laag toe in onze nepnieuws en vertrouwenscrisis. Deepfake is daarmee eigenlijk een leuk wapen voor trollen en anderen op het web."
Waarom moeten we ons zorgen maken?
"De digitale sfeer is een soort van remix – alle sporen van de originelen worden moeilijker te herkennen, iets wat aan de ene kant positief is en een gevoel van collectiviteit en verbondenheid geeft. Aan de andere kant ervaren we turbulentie, een collectieve wereldwijde crisis van wantrouwen in de digitale wereld met digitale duwtjes, onzekerheid over databeleid van #EvilCompanies, geavanceerde gezichtsherkenning, geo-tracking enzovoort. Het digitale is in een constante staat van wording – dus ik verwacht niet dat de achtbaan snel stopt, maar eerder dat deepfake video's er wat snelheid aan gaan geven."
Hoe kunnen we (als burgers) daadwerkelijk invloed hebben op deze trend?
"Als we iets geleerd hebben in de afgelopen jaren dan is het wel dat we ons bewust moeten worden van alles wat we lezen, luisteren of kijken. Allereerst, check je bronnen (ja echt!). Ten tweede, bewegende beelden zijn een andere taal; des te beter we het begrijpen, des te makkelijker is het om vervalsingen op te sporen. Hoewel we een groot aantal video’s consumeren, betekent dit niet dat we ervaren zijn in de audiovisuele retoriek. Onze mediawijsheid is hierin een cruciaal aspect.
Een derde punt is om je perceptie van sprekers te trainen, om duidelijk te ontcijferen wat ze zeggen en hoe ze praten. Gezichtsuitdrukkingen en vooral de zogenoemde co-expressieve, spraak gerelateerde gebaren staan in een constant samenspel met de verbale taal van een spreker. Gebarenstudies hebben aangetoond dat er een directe link is tussen wat we zeggen en laten zien in onze gebaren en wat we denken. Het vergroten van ons begrip over hoe we communiceren zal zeker helpen om een deepfake video van een echte te onderscheiden."
