In de culturele en creatieve sector is momenteel veel aandacht voor het meten van maatschappelijke impact. Het uitblijven van fysiek publiek tijdens de Covid-pandemie heeft laten zien dat simpelweg het bijhouden van gereserveerde stoelen of clicks op de website niet volstaat. Cultuur is geen eenrichtingsverkeer, maar krijgt waarde zodra het iets losmaakt in een samenleving. Het publiek is niet alleen een passieve aanschouwer, maar kijkt, luistert, praat, maakt en raakt geïnspireerd om zelf anders te denken of te handelen. Daarbij raakt impact van een culturele instelling veel meer partijen dan alleen de individuele bezoeker. Zo krijgen kunstenaars ruimte om werk te ontwikkelen, of worden nieuwe samenwerkingen gevormd tussen organisaties die elkaar niet eerder vonden. Deze vormen van impact zijn niet te vangen in bereikcijfers, en vragen om een breder en toepasbaar begrip van impact dat wel de reikwijdte kan beschrijven.
Waag onderzoekt daarom nieuwe manieren van het meten van haar maatschappelijke impact. Om daartoe te komen zijn we allereerst ingegaan op de definiëring van het begrip impact aan de hand van zowel externe bronnen als kennis binnen de organisatie. Wanneer mag je iets impact noemen? Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met bestaande methodes die we hebben aangepast op onze situatie. Zo toetsen we op basis van het Theory of Change-model voor elk van onze onderzoekslabs onze doelstellingen, output en impact. Het is een iteratief proces, waarin we gezamenlijk de definities van vormen van impact en het model aanscherpen.
Dit zijn de belangrijkste lessen die wij uit dit proces hebben geleerd:
- Ga intern het gesprek aan over impact.
Stel jezelf en collega’s de vraag: wat denk jij dat de impact van je werk is? Wat zou de impact moeten zijn, en welk doel dient dat? De verschillende invalshoeken geven kaders waarin gemeten kan worden. Toets hierin ook wat de bestaande organisatiecultuur is als het gaat over impact. Staat het bovenaan ieders prioriteitenlijst? Of denken collega’s er niet veel over na? Dit is handig om te weten bij het bepalen van je vervolgstappen. - Maak een passende onderverdeling in de verschillende vormen van impact.
Impact is een containerbegrip, dat op zichzelf niet veel duidelijk maakt. Categoriseren is een goede manier om de verandering die je teweeg brengt overzichtelijk te krijgen. Maak een onderverdeling op basis van wat medewerkers van de organisatie belangrijk vinden en waar vergelijkbare partijen zich op richten. Pas hierbij het impact-begrip aan op jouw werkelijkheid. De grootste expert in jouw impactmeting ben je zelf. Bij het onderverdelen van impact kun je de missie en visie van een organisatie vertalen naar de gewenste impact. Willen we bijvoorbeeld een verandering teweegbrengen, bewustzijn creëren of nieuwe verbindingen leggen? - Maak een onderscheid tussen output en impact.
Wanneer je iets hebt neergezet wat jij belangrijk vindt, betekent het nog niet dat het wordt opgepakt door de juiste doelgroep, of dat het ook echt teweegbrengt wat je voor ogen had. Pas als er daadwerkelijk verandering bereikt is, noem je het impact. Een mooi voorbeeld is de Code voor Kinderrechten die vorig jaar onder andere door Waag gepubliceerd is. Deze Code beschrijft tien beginselen met praktische voorbeelden, waarmee ontwerpers en ontwikkelaars de fundamentele rechten van kinderen kunnen waarborgen in digitale diensten. De publicatie op zichzelf is nog geen impact, maar de daaruit volgende kamervragen en beleidswijzigingen maken wel die verandering die we voor ogen hebben mogelijk, en scharen we dus wel onder impact. - Kijk terug, maar ook vooruit.
Om voortgang te meten is het goed om allereerst de behaalde successen in kaart te brengen en te kijken wat je werk heeft betekent voor de samenleving. Door ook een begrip van beoogde impact mee te nemen in je planningsfase, kun je gerichter sturen op die impact en deze monitoren. Plannen gaan vaak over wat de ambities zijn op activiteiten, onderzoek of productie. Maar welke impact ambieer je? Welke verandering moeten jouw plannen in gang zetten? - Geef impact een prominente plek bij het maken van plannen.
Om voortgang te boeken is het vervolgens zaak om plannen af te stemmen op de gewenste impact. In lijn met onze onderverdeling van les 2 vragen wij onszelf af: welke informatie willen we zenden, welke partijen willen we met onszelf en elkaar verbinden, en waarin denken we dat het nodig is een pionierende en voortrekkersrol nemen? Daarboven hangt de grote vraag: wat is de maatschappelijke verandering die we teweeg willen brengen? Daarom moet het een integraal onderdeel van je werkwijze zijn om bij het aangaan van nieuwe activiteiten de beoogde impact vast te stellen.
Denk je met ons mee? Op donderdag 14 december praten we verder tijdens het symposium Dit is ons publiek, over anders rapporteren. Lees meer over het symposium.
