Return to Dilmun 2017 / 2020

Return to Dilmun (2017)
Return to Dilmun is een bio-kunst project van Günter Seyfried, Roland van Dierendonck, Frederico Muffato en Hansjörg Petschko dat in 2017 werd gemaakt in het Open Wetlab van Waag. Hierbij werd geëxperimenteerd met een nieuwe gentechniek: CRISPR Cas9. Ook werd er na afloop van de experimenten gediscussieerd over de wetgeving voor onderzoek rondom het genetisch veranderen van organismen.

De reproductie van Return to Dilmun (2020)
Van 5 tot 10 november 2020 is het project uit 2017 in Waag in een vijfdaagse workshop gereproduceerd met behulp van een protocol, een soort handleiding. Daaraan deden  meerdere Europese partners vanuit het Hybrid Lab Network mee. De vijfdaagse workshop in 2020 werd simultaan uitgevoerd  in het Biofilia Laboratorium van Aalto University School of Arts, Design and Architecture in Helsinki (Finland) en het Instituut van Moleculaire en Cellulaire Biologie in Porto (Portugal). Door Return to Dilmun (2017) te reproduceren, bekeken de onderzoekers of het project ook als onderwijsmethode en curriculum gebruikt kan worden voor studenten om meer te leren over genetisch onderzoek en bio art. 

Wat was de uitdaging?
CRISPR Cas9 is een methode waarmee genen van levende organismen gemanipuleerd en aangepast kunnen worden. Het probleem met het werken met de CRISPR-methode, is dat het niet is toegestaan om ermee te experimenteren in levende organismen. Dan zou je namelijk een organisme genetisch veranderen, waarvoor zeer strikte regels gelden.

In het geval van Retrun to Dilmun is er daarom voor gekozen om het DNA uit een cel te halen, en de verandering in het DNA buiten de levende cel te laten plaatsvinden. Zo kon deze artistieke toepassing van de CRISPR Cas9 techniek op een wettelijk toegestane manier gebeuren.

Hoe link je DNA-experimenten aan een visuele afbeelding?
Men neme het beeld van een agrarisch vruchtbaarheidssymbool uit de Oudheid: de stier. Vervolgens versimpel je het beeld door het terug te brengen naar 64 pixels. Elke pixel kun je via een algoritme omzetten in een aminozuren-volgorde (DNA). Dat stukje digital DNA kun je bestellen bij een bedrijf dat DNA fragmenten namaakt. Die kun je kopieren en plakken in een bestaand DNA-molecuul. Wanneer je dat terug codeert, zie je de aanpassingen van de CRISPR Cas9-methode terug in het DNA en doordat het een zeer gevoelig proces is, is de afbeelding van de stier bij elke proef telkens veranderd.

Return to Dilmun legt een link tussen de landbouwrevolutie in Dilmun en het hedendaagse genetisch creëren en fokken van het leven. Als de mensheid alsmaar verder gaat met het genetisch veranderen van soorten, onszelf inbegrepen, wat zegt dat dan over ons? Kan de maakbaarheid van soorten oneindig doorgan, tegen elke prijs?

Achtergrondinformatie
Dilmun is een voormalig land dat 3 millennia geleden ontstond. Het is een mythische plek aan de Perzische Golf, waar academici de Tuin van Eden lokaliseerden. In Dilmun was de stier een belangrijk vruchtbaarheidssymbool. Met dit project gingen de onderzoekers/kunstenaars als het ware terug naar Dilmun, door het visuele beeld van de stier te maken met behulp van de DNA-techniek CRISPR Cas9.

Met genetisch gesleutel zouden we de mens en zijn omgeving precies zo kunnen ontwerpen om een bepaald doel te dienen. We kunnen gewassen en dieren zo kweken dat ze sneller en groter groeien. Genetisch ontwerpen kan de oplossing bieden voor al onze problemen: voedsel, sterfelijkheid, klimaatproblematiek enzovoorts. 

Aan de ene kant lijkt dat mooi, maar er is ook een mogelijke schaduwzijde. De vraag is namelijk welke soorten we zullen selecteren om hun maakbaarheid en wie worden uitgesloten. In moeilijke terminologie wordt dat ook wel ‘post-genomisch biologisch determinisme’ genoemd. En de mens? Die wordt ontworpen met een zo min mogelijk grote kans op ziektes en met een uiterlijk en intelligentieniveau die voldoen aan de gewenste norm.

Zoals filosoof Martin Heidegger zei, in een interview over zijn onderzoek naar technologie: ‘We may soon have the possibility to create the organic nature of the human. Then, we would be able to construct him just as we need him to be. Skilled and unskilled, clever and stupid... this is going to happen.’ 

Uiteraard een beangstigende gedachte, vooral als je bedenkt dat Heidegger lid was van de nazi-partij. Het toekomstige gevaar ligt wederom in discriminatie en sociale uitsluiting.

Meer over het Open Wetlab
Het Open Wetlab van Waag is een toonaangevende plek voor biokunst, biodesign en DIT (Do It Together) Biology. In het hart van Amsterdam wordt gewerkt met kunstenaars, ontwerpers, wetenschappers en hackers aan publieke participatieprojecten.

Kijk hier voor meer info over het Open Wetlab.