Het essay More-than-Planet: Finding New Planetary Imaginaries and Actions door Zoénie Deng (conceptontwikkelaar Waag Futurelab) geeft een intrigerend inkijkje in het artistieke work in progress van het project More-than-Planet. Hoe kunnen we voorbij de modellen van eindeloze economische groei denken? Waarom moeten we het heft in eigen hand nemen en zorg dragen voor de planeet? Wat kunnen we leren van het grootste sensorium van de aarde: de oceaan? En als luchtvervuiling een monument is voor slavernij, hoe halen we het dan neer?
Jij en ik lijken niet op dezelfde planeet te leven
De planetaire perceptie is een term die filosoof Bruno Latour introduceerde in het essay We Don’t Seem to Live on the Same Planet (2018). Hij beschrijft zeven fictieve planeten zoals planeet ‘Antropoceen’, ‘Exit’ en ‘Veiligheid’. Een planetaire perceptie is een concept, een verbeelding maar tegelijkertijd een krachtig denkbeeld dat beïnvloed waar we naar streven.
Om een voorbeeld te geven: ‘Moderniteit’ is het idee dat iedereen zich zou moeten ontwikkelen richting de Amerikaanse levensstijl. Het veronderstelt dat de Amerikaanse levensstijl het meest nastrevenswaardig is, en dat iedereen die ‘daar’ nog niet is, ook niet modern of ontwikkeld is.
Waarom zijn planetaire percepties belangrijk?
Een eerste gevolg is dat de bestaande planetaire percepties onze samenleving polariseren. Zo kun je vanaf planeet ‘Moderniteit’ al snel neerkijken op niet-Amerikaanse levensstijlen. Terwijl mensen op planeet ‘Exit’ het liefst onze planeet willen verlaten met Elon Musk (zonder te geven om degenen die niet de middelen hebben om te vertrekken), zullen weer anderen ‘Veiligheid’ proberen te bereiken door hun territorium te verdedigen tegen iedereen die een bedreiging vormt. Op dit moment creëren de planetaire percepties een kloof tussen de ‘haves’ en ‘have-nots’.
Een tweede gevolg is dat geen van de zeven planeten houdbaar is binnen de ecologische grenzen van onze planeet. We zouden meerdere planeten aarde hebben om in al onze behoeften te voorzien, als iedereen planeet ‘Moderniteit’ bereikte.
Daarom hebben we een nieuwe planetaire perceptie nodig, een nieuwe manier van gemeenschappelijk denken om zorg te dragen voor de planeet en al diens entiteiten, inclusief de meer-dan-menselijke entiteiten. Alleen als we zorgdragen, dan kunnen we gaan staan voor een idee dat gelijkheid, en sociale en ecologische rechtvaardigheid nastreeft. Vanuit deze noodzaak is More-than-Planet ontwikkeld.
Hoe doen we dat?
De aankomende drie jaar onderzoekt More-than-Planet samen met partners welke nieuwe planetaire percepties we kunnen ontwikkelen. We kijken hoe burgers door middel van trans-disciplinaire artistieke en sociale activiteiten creatief en kritisch gesitueerde ruimtedata kunnen gebruiken en hun zorgen kunnen inzetten om de huidige planetaire uitdagingen het hoofd te bieden.
Dat doen we door kunstenaars die de huidige percepties uitdagen en nieuwe percepties creëren, voor het voetlicht te brengen in exposities. Door middel van residenties, waarmee kunstenaars nieuw werk kunnen ontwikkelen die bijdragen aan de democratisering van satelliet- en gesitueerde data. En in de labs, waar kritische denkers naast de kunstenaars werken. Een van de doelen is het bewustzijn onder burgers te bewerkstelligen om planetaire rechtvaardigheid na te streven, ondersteund door nieuwe artistieke en onderzoek-gebaseerde planetaire percepties.
