In de MakeHealth Prototyping-workshops bij Waag zijn mensen met een zorgvraag, professionals uit de zorg, ontwerpers en makers samen oplossingen gaan ontwerpen en produceren. Oplossingen die nodig zijn, omdat de huidige hulpmiddelen of services binnen de zorg niet voldoen aan de behoeften van de gebruikers.
Zo ook Team Gyn: Sabra, gynaecoloog in opleiding, is met ontwerper Lisa en zorgprofessionals Priscilla en Femke gaan werken aan de verbetering van de ervaring voor vrouwen die een gynaecologisch onderzoek ondergaan. Veel vrouwen ervaren het inwendig onderzoek bij de gynaecoloog als vervelend en belastend. Bovendien is de behandelkamer enkel ingericht op efficiëntie voor de arts. Tijdens het vooronderzoek stuitte het team op het feit dat het speculum (de 'eendenbek', het instrument dat gebruikt wordt bij het inwendig onderzoek), ruim 150 jaar geleden ontworpen is en sindsdien niet substantieel is veranderd. Ook kwam het team erachter dat het speculum werd ontworpen door een man, zonder dat daarbij de ervaring werd meegenomen van de vrouw die het inwendig onderzoek ondergaat.
Het boek 'Onzichtbare vrouwen' van Caroline Craido Perez laat zien dat de behoeften en vertegenwoordiging van vrouwen bij het ontwerp van onze leefwereld onvoldoende geborgd zijn. De wereld is ontworpen voor mannen, door mannen. In de medische wereld zijn, los van de eendenbek, veel voorbeelden te noemen waarin de verhoudingen tussen man en vrouw duidelijk uit balans zijn. Medicatie is bijvoorbeeld vaak getest op witte mannen tussen de 25 en 45 jaar, en medische instrumenten zijn vaak ontworpen door mannelijke techneuten. Hoogste tijd om daar verandering in te brengen.
Op 30 januari jl. organiseerde Waag het eerste debat binnen Femininity, een serie van drie debatten waarin we ingaan op de scheve verhoudingen tussen man en vrouw in de zorg. Tijdens deze avonden gaan we op zoek naar alternatieven om ontwerp en onderzoek in de medische wereld meer inclusief te maken.
De eerste debatavond stond in het teken van het speculum (de 'eendenbek'). Na een lezing over de ontstaansgeschiedenis en het ontwerp van het speculum door ontwerper Lisa Mandemaker, gingen we met het publiek in gesprek over de huidige gang van zaken bij inwendig gynaecologisch onderzoek. Bovenal zochten we naar formuleringen voor de inclusiviteit van de huidige gynaecologische praktijk.
'We organiseren binnenkort een aparte ontwerpsessie met de Nederlandse fabrikant van het speculum, om te onderzoeken of het mogelijk is tot een alternatief ontwerp te komen.'
Opvallend is dat de praktijk binnen de zorg enorm verschilt. Het publiek maakte de vergelijking met de tandarts: tandartsen zijn steeds bezig de persoon in de stoel op zijn gemak te stellen. Hoe kan het eigenlijk dat deze omgangsvorm niet, of niet voldoende, gebruikt wordt in het ziekenhuis en binnen de gynaecologie? Een mogelijke oorzaak is dat artsen in opleiding hier niet voldoende in getraind worden. Maar ook de protocollen voorzien er niet in: een huisarts krijgt alleen de suggestie mee het metalen speculum voor te verwarmen, maar wordt niet gewezen op het feit dat een patiënt het speculum zelf zou kunnen inbrengen.
Artsen in opleiding zien mogelijkheden om nieuwe manieren van behandeling onderling te gaan bespreken, maar richting de specialisten zien ze een barrière. Hebben wij - als vrouwen - zelf ook geen kansen laten liggen om de gynaecologische behandeling te verbeteren, prettiger te maken?
In onze westerse samenleving is de traditie om vrouwenzaken onderling te bespreken, steeds verder op de achtergrond geraakt. We hebben het er niet meer over - en eigenlijk weten we ook niet meer hoe we dit kunnen doen. De mondigheid vervalt daarmee, bijvoorbeeld om de keuze voor een specifiek type speculum te beïnvloeden, of de wijze waarop het wordt ingebracht. Kunnen we hier verandering in brengen? Het is absoluut noodzakelijk dat vrouwen worden onderwezen over de mogelijkheden, dat keuzes bespreekbaar gemaakt worden en er bewustwording komt over het feit dat je je voorkeuren bij een medische behandeling kenbaar kunt maken. In het publiek was de Nederlandse fabrikant van speculums aanwezig. Ook hij gaf aan dat de keuzes over het speculum nu enkel door artsen, de specialisten, gemaakt worden. Het actief betrekken van vrouwen in het besluitvormingsproces is volgens hem een belangrijke stap die gemaakt moet worden om verandering teweeg te brengen. De aanwezigen zagen bijvoorbeeld zelfs de mogelijkheid dat vrouwen hun eigen speculum meenemen naar de behandeling als serieus alternatief.
We sloten de avond af door acties op te stellen die wij als publiek al kunnen uitvoeren om de inclusiviteit van gynaecologisch onderzoek te vergroten. Daaronder vielen meer mondigheid bij vrouwen en het stimuleren van bewustwording over het hebben van keuzes bij medisch onderzoek. Én: we organiseren binnenkort een aparte ontwerpsessie met de Nederlandse fabrikant van het speculum, om te onderzoeken of het mogelijk is tot een alternatief ontwerp te komen.
