Tipping the Balance - Voedselonderzoek Schothorst: in gesprek met bewoners
Waag BY-NC-SA

Lancering: Incubator voor Gemeenschaps­economie

Aankondiging van Waag, Commons Network, HvA - Center for Economic Transformation, Kaskantine, 02025 - Oranje Energie, Ru Paré en StadsmakersCoöperatie:

'De grote maatschappelijke uitdagingen van vandaag vragen om een andere verbondenheid tussen mensen. Duurzaamheid, sociale ongelijkheid, diversiteit en digitalisering vragen om zelforganisatie en een sterkere lokale economie. Kleinere verbanden zijn belangrijk om deze uitdagingen democratisch en solidair aan te gaan. Overal klinkt de roep om een andere economie: wat voor economie willen we eigenlijk? Tegelijk is er een beweging in de nieuwe economie in opkomst, waarin initiatieven en bedrijven opbloeien die democratisch zijn in eigendom en governance, en waarde creëren voor de buurt of regio. Het democratische en collaboratieve model van de commons is hiervoor vaak een inspiratie.

Het is hoog tijd dat overheden, kennisinstellingen en maatschappelijk middenveld de handen ineenslaan om deze sector aan te jagen. In Amsterdam lanceert een brede coalitie van maatschappelijke organisaties daarom vandaag de Startcoalitie voor de opbouw van de Incubator voor de Gemeenschapseconomie.

Overal komen nieuwe gemeenschappelijke organisatievormen op, zoals energiecoöps en wooncoöps, of innovatieve praktijken in de zorg en in de wijk. Elders zien we alternatieve bedrijfsvormen opkomen om de macht van grote tech-bedrijven uit te dagen in de vorm van platformcoöps. In deze organisaties worden gemeenschappelijke doelen en waarden verbonden aan economische en maatschappelijke vraagstukken. De incubator voor de gemeenschapseconomie zal burgers, ondernemers en overheden helpen om zich hiervoor te verenigen.

Momenteel is er veel bedrijvigheid rondom de nieuwe economie, die democratischer en collectiever is. In de wetenschap, het bedrijfsleven, de politiek, en in het MKB wordt de behoefte gevoeld aan nieuwe vormen van organiseren. Modellen als de coöperatie, holocratie, sociocratie en werknemersparticipatie komen weer op. Op lokale schaal zijn veel succesvolle initiatieven, bijvoorbeeld buurtcoöps. Ook wordt geëxperimenteerd met kredietunies, broodfondsen en social impactbonds.

In al die initiatieven staat een emancipatoire werking centraal. De buurt neemt zelf verantwoordelijkheid voor producten en diensten die ze nodig hebben. Veelal worden zaken decentraal georganiseerd en is er naast economische behoeften veel aandacht voor het maatschappelijke en sociale. Maar initiatieven lopen tegen belemmeringen aan: de institutionele kaders zijn er nog niet op ingericht en het ontbreekt  bijvoorbeeld aan kennis over collectieve processen, financiering, technische en juridische mogelijkheden en best practices. Het is nodig om deze initiatieven te ondersteunen en de sector aan te jagen. Daarom richten wij de Incubator voor de Gemeenschapseconomie op.

We werken met de volgende uitgangspunten:

  • de incubator werkt met initiatieven die hun organisatiemodel willen democratiseren. Dit gaat om gedemocratiseerd eigendom en governance.
  • de incubator werkt met initiatieven die hun businessmodel sociaal en regeneratief willen maken, in plaats van winstgedreven en extractief.
  • de incubator werkt met initiatieven die in hun organisatiemodel en in hun businessmodel waarde voor het lokale en voor de gemeenschap creëren.

Hiermee richten we ons op veel verschillende vormen van gemeenschapseconomie in de stad, waaronder ook buurtcommons, energiecoöps en nieuwe stadsbrede ondernemingen. De rechtsvorm van deze samenwerkingsverbanden is belangrijk, maar kan verschillende vormen aannemen mits ze aan de uitgangspunten voldoen. In de incubator werken we samen en gaat het om onderling leren. Allereerst gaat het om een sociaal-culturele verandering en daarmee koerswijziging in wat voor economie we aanjagen: een economie die de gemeenschap dient. De incubator zal een Publiek-Civiele Samenwerking zijn: gemeenschappen en maatschappelijke organisaties trekken de kar maar de overheid heeft steeds ook een eigen rol.

Wij zetten ons hiervoor in en gaan nu aan de slag. Hopelijk ook met u!'