In het kader van de Open Data FWD challenge werd er op donderdag 3 april in Utrecht een bijeenkomst georganiseerd in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Digitale Steden Agenda, Groene Stad. Omdat gemeenten en webdevelopers elkaar hard nodig hebben was het een interactief programma voor gemeenten en developers rondom open data en slimme mobiliteit. Op het programma staan twee sprekers, een toelichting op Open Data Fwd en een ronde tafelsessie.
Een duurzame oplossing
Jeroen Duurland van de gemeente Utrecht begon met een update over de realisatie van een generieke voorziening voor open data. Het is een belangrijk onderwerp binnen de gemeente Utrecht en de wereldwijde en nationale ontwikkelingen zijn nu in kaart gebracht. Men wil een duurzame oplossing: met eenmalige registratie van sets en meervoudig gebruik, zowel extern als intern. Vooral de kans voor intern gebruik is significant.
Een totaalbeeld van beschikbare data binnen de gemeente ontbreekt op dit moment. Om dit te ondervangen denkt men aan het aanstellen van een open data coördinator en een functioneel beheerder. In mei wordt gestart met het ontwerp en in december verwacht men klaar te zijn. App bouwers worden expliciet uitgenodigd mee te denken met het ontwerp. Vragen die spelen zijn ondermeer: hoe kun je dynamische data vrijgeven? Hoe organiseer je verankering?
Chris van Aart van 2CoolMonkeys, is ondernemer en heeft voor diverse overheden apps en tools ontwikkelt die werken met open data. 2CoolMonkeys komt voort uit de open source en open knowledge beweging en maakt apps voor diverse partners. Tijdens de Open Data FWD bijeenkomt begint Van Aart met het stellen van een aantal kritische vragen over open data. Zo stelt de lokale afdeling van D66 in Utrecht in het verkiezingsprogramma een aantal zaken m.b.t. mobiliteit in de binnenstad en zegt dat stremmingen in het verkeer beschikbaar zijn.
Vijf relevante open data-stellingen
In de praktijk gaat het daarbij om een nationaal bestand met nauwelijks informatie over Utrecht. Bij het ontwikkelen van een app komt data daarbij vaak pas in de laatste stap, als concept, interactie e.d. zijn uitgewerkt. Van Aart werkt vijf stellingen uit op het thema Open Data:
- Open Data is een containerbegrip: er zijn enorme verschillen in domeinen en reikwijdte van data. Concreet worden lukt alleen door specifiek te worden.
- Bij de gemeente en haar consultants is weinig begrip van open data aanwezig, zowel technisch als conceptueel.
- Gemeentelijke data zijn vaak niet sexy. Zo komen datasets over bomen vaak als eerste vrij, en laten (complexere) data die realtime gaan, of op detailniveau bestedingen laten zien op zich wachten.
- Gemeentelijk data moet je niet centraliseren (in de open source community zijn wikipedia en open street map niet voor niks verschillende groepen met een verschillende dynamiek.)
- Geef niet alleen toegang tot open data maar vooral tot gemeentelijke processen en haar echte problemen.
"Wij de data, u de apps"
Maarten van der Lof en Linda Oldemans (DIVV, Amsterdam) lichten het beleid rond open data in Amsterdam en de challenge Open Data FWD toe. In 2012 is men begonnen met het beschikbaar stellen van open data onder het motto "wij de data, u de apps". Er kwamen een paar leuke apps uit voort zoals Bike Like a Local en Parkshark. Ook won de stad een World Smart City Award op de Smart City Conference in Barcelona. Toch viel de opbrengst tegen in verhouding tot de verwachtingen.
Leerpunten waren in die periode: Ontwikkelaars willen een businesscase, en snel opschalen naar grotere markt (niet alleen een gemeente, maar landelijk dekkend). Daarnaast waren er vragen over betrouwbaarheid en techniek. Deze lessen zijn meegenomen in het traject Open Data Fwd: bereikbare data voor bereikbare steden. Focus zijn oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken op het mobiliteitsdomein. Subdoel is het vrijmaken van nieuwe data. Aan de andere steden van de G4 is gevraagd om mee te doen, waar zij op in zijn gegaan. Meer informatie over de Open Data FWD challenge vind je hier.
Ronde tafelsessie
Onder leiding van Timmy de Vos van Digitale Steden Agenda werd er tijdens de bijeenkomst in Utrecht een ronde tafelsessie gehouden. De DSA wil graag dat (web)developers, bedrijfsleven en gemeenten de interactie aangaan en bij elkaar komen. In de zaal zijn (op kaartjes) vragen verzameld over organisatorische en technische uitdagingen die gepaard gaan met open data. De volgende zaken kwamen daarbij aan de orde.
Centraal versus gedistribueerd: apps verschijnen niet vanzelf, want er is tijd nodig voor onderzoek van data, men hoopt dat evenementen als Open Data Fwd daarbij helpen. Ter beschikking stellen is dus niet het belangrijkste: het gaat er om dat er een concrete vraag is. Uiteindelijk zijn de belangrijkste gebruikers van open data de gemeenten zelf, die data over grenzen van diensten of gemeentegrenzen met elkaar kunnen gaan delen.
De maatschappelijk businesscase is van belang, als overheid de kosten van processen inzichtelijk maakt dan kan het bedrijfsleven beter inschatten of een investering maatschappelijk of operationeel efficiënt kan zijn. Koppeling met crowd-sourced data kan dan ook, om data te verrijken of ontbrekende data te verzamelen. Zorg dus dat de vraag specifiek is en de burger iets oplevert: vergunning procedure vereenvoudigen, eenvoudiger parkeren. Daar kom je ook vooral achter door de straat op te gaan en te onderzoeken wat prangende kwesties zijn.
Gemeenten willen bijvoorbeeld graag de kleine zelfstandigen helpen bij ondernemen: wat zijn hun digitale skills? Identificeren van de vraag is belangrijk. Gemeenten worden overspoeld met partijen die met sensordata metingen en stromen tegen betaling in kaart willen brengen. Vraag is wat je doet met die data, stel je die ook (deels) open?
Utrecht zoekt dan ook erg naar wat er open kan. Maak inzichtelijk welke vragen gemeenten krijgen over data en wat er toe- en afgewezen wordt. In de praktijk (zoals in Engeland) lijkt de daadwerkelijk 'misbruik' van data erg mee te vallen. Feedback krijgen over het gebruik van je data moet ingericht worden. En bedenk: gemeentelijke processen hebben er ook belang bij. Amersfoort heeft bijvoorbeeld grote behoefte aan betrouwbare data over verkeersongevallen, nu de politie dat niet meer registreert. Verzekeringen hebben die data en hebben daar ook een belang bij.
