Papier en inkt te maken met behulp van bacteriën? Het kan! De deelnemers van de twaalfde Do It Together Bio workshop in de Waag lieten zich gelukkig niet afschrikken door de ietwat vreemde geur van bacteriën. Integendeel zelfs. Binnen een mum van tijd stond iedereen driftig te roeren in bakjes met cellulose en pigment producerende bacteriën. Er stond uiteindelijk zo veel te borrelen dat de weeïge geur nog een dag of twee bleef hangen.
Groeiend pigment
Sommige natuurlijke bacteriesoorten, zoals de Janthinobacterium lividum bijvoorbeeld, maken donkere paarse pigmenten aan. Een mix van gist en azijnzuurbacteriën, ook wel bekend als Kombucha of SCOBY, hebben we aan het werk gezet om cellulose te maken. Vervolgens werden deze pigmenten omgezet in inkt en de cellulose omgezet in papier, en hadden we alle benodigde ingrediënten om zelf een boek te maken van 100% bacteriemateriaal. Een foto zegt meer dan duizend woorden, dus bij deze een kort fotoverslag van een kleurrijke avond vol inkt, petrischaaltjes en biopolymeer.
Allereerst liet Federico Muffito ons zien hoe je met huis-tuin-en-keuken ingrediënten de juiste voedingsbodem maakt voor cellulose producerende bacteriën.
Ingrid Nijhoff werkt al een tijdje met de pigment producerende bacteriën in het Open Wetlab. Het project is zelfs genomineerd voor de “New Material Award”. Nieuwe kweekjes werden ingezet en uitgedeeld.
Voorafgaand aan de workshop hadden we al een berg cellulose gekweekt. Dikke slijmerige lagen van deze biopolymeer dreven bovenop de bakjes.
Deze installatie is gemaakt en gedemonstreerd door Naja Ankarfeldt. Een gesprek over de relatie tussen microorganismen en machines kwam hierdoor al snel op gang.
Tijdens Do It Together Bio workshops zijn er doorgaans geen handleidingen beschikbaar. En aangezien niemand nog eerder papier had gemaakt, moesten we dus zelf op zoek naar een recept. Om de cellulose te drogen hebben we het eerst geperst, en daarna wat verschillende dingen geprobeerd. Eerst gestreken met een strijkijzer, maar dat was geen succes. Daarna gedroogd in een oven, maar dat ging te hard. Uiteindelijk bleken de theaterlampen exact de juiste temperatuur.
Uit volgroeide bioinkt-bacteriën hebben we de inkt geisoleerd met aceton en een centrifuge. Daarna was het een kwestie van het juiste penseel / een goede vulpen vinden waarmee er geschreven kon worden. Aan het einde van de avond hebben we met het papier en de inkt een bladzij beschreven: experiment geslaagd!
