Op donderdag 16 februari 2017 publiceert het CPB traditiegetrouw de doorrekeningen van de partijprogramma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen. We weten dan weer hoe de partijplannen scoren op economische groei en werkgelegenheid. Maar hoe zou het CPB oordelen als zij de programma’s tegen het licht houdt van de commons, het economische model van de toekomst?
Op 21 februari licht het Open Planbureau tien verkiezingsprogramma’s door in een interactieve sessie in de Waag op de Amsterdamse Nieuwmarkt. Hoe scoren de partijen op criteria van de commons, zoals openheid, collaboratieve economie en gemeenschappelijk erfgoed? Hoe scoren ze op de pijlers van de economie van de toekomst, waarin een open coöperatief model het fundament vormt voor een duurzame en eerlijke verdeling van welvaart?
De commons is een populair wordende verzamelnaam voor ideeën en praktijken voor een nieuwe economie. Het verwijst naar de manier waarop mensen samen kunnen bouwen aan voorzieningen en hulpmiddelen zonder tussenkomst van de markt. Het gaat, volgens de oprichters van het Open Planbureau, om een andere kijk op wat waarde is, buiten de puur financiële invalshoek. Voorbeelden hiervan reiken van open-source software tot Wikipedia en van lokaal voedselbeleid tot gezamenlijke zorg voor de buurt.
‘De huidige planbureaus hebben deze ontwikkelingen structureel gemist,’ zo stelt Socrates Schouten, medeoprichter van het Open Planbureau. ‘Waar de bestaande planbureaus enkel economische modellen gebruiken om voorspellingen te doen, gebruiken wij het perspectief van de commons om naar de veranderingen in het land te kijken.’ Daarom houdt het Open Planbureau op 21 februari een sessie waarbij iedereen wordt uitgenodigd om de verkiezingsprogramma’s tegen het licht van de commons te houden. Er zal worden gekeken naar de partijpunten en in hoeverre deze op de hoogte zijn van, en bijdragen aan, versterking van het gemeengoed.
Het Open Planbureau is een initiatief van Waag, instituut voor kunst, wetenschap en technologie. Waag laat zien dat achter technologie, en ook planbureaus, modellen zitten die bepaalde waarden of overtuigingen uitdragen. De planbureaus en daarmee de politiek worden gedomineerd door een sterk economisch denken. Door het Open Planbureau op te richten en expliciet en transparant te zijn over de commons als theoretische blik, creëert het een duidelijk alternatief voor de bestaande modellen.
‘Voor ons is de tijd rijp voor een planbureau dat een breder perspectief gebruikt dan puur het economische,’ legt Marleen Stikker, directeur van Waag, uit. ‘Er is zoveel meer dan Silicon Valley als het gaat om techniek en vernieuwing. We moeten zelf de handschoen oppakken, en zorgen dat de winst naar de gemeenschap gaat, in plaats van een handvol CEO’s’.
