Thermo: warmte
Afgelopen zaterdag vond er weer een klimaatprotest plaats. Terwijl we verdere opwarming proberen te voorkomen, zijn hetere Nederlandse zomers al een feit. Sinds 1923 zijn er 28 hittegolven gemeten, waarvan bijna de helft de afgelopen 20 jaar plaatsvonden. Het KNMI verwacht dat door de klimaatverandering onze zomers in de toekomst alleen maar warmer zullen worden. Als we op deze voet doorgaan, zal in 2050 het aantal ‘tropische’ dagen (dagen van boven de 30 graden) zijn verdubbeld.
In het project Thermo-staat bundelen bewoners door heel Nederland hun krachten met wetenschappers van de TU Delft en de Hogeschool van Amsterdam, onderzoeksjournalisten van de VPRO en experts van Waag Futurelab. Komende zomer onderzoeken we wat de gevolgen zijn van hittegolven op onze samenleving. Zijn er verschillen per buurt, straat en type huis? Welke groepen trekken aan het kortste eind? En welk handelingsperspectief hebben zij?
De bevindingen zullen worden gedeeld op de website van Thermo-staat, die sinds vandaag online is!
Thermo-staat
Het KNMI meet nauwkeurig de temperatuur van de buitenruimte. Door deze metingen is er een goed beeld van hoe hitte zich tijdens warme zomers buiten verspreidt. We weten ook dat warmte niet gelijk is verdeeld over Nederland: steden zijn warmer dan platteland en zelfs temperatuurverschillen op wijkniveau worden gemeten. Maar hoe hitte zich binnenshuis ontwikkelt, is nu nog een blinde vlek.
Hitte brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. De fysieke en mentale klachten die worden veroorzaakt door hitte, worden hittestress genoemd. Hittestress is ongelijk verdeeld over Nederland: de effecten van de warmere zomers op woningen en de gevolgen voor bewoners zijn niet overal hetzelfde. Onder meer het type woonhuis, woonlocatie, inkomen en gezondheid beïnvloeden de gevolgen van hitte voor bewoners.
Lees meer over de verschillende gevolgen van hitte.
In het project Thermo-staat onderzoeken we de gevolgen van hitte op het leefklimaat van bewoners. De focus ligt hierbij vooral op groepen die kwetsbaarder zijn voor de gevolgen van hitte. Tussen mei en september zullen 100 huishoudens de temperatuur en luchtvochtigheid binnenshuis meten. We stellen mensen in staat om hitte in hun woning in kaart te brengen, de data te analyseren, kennis uit te wisselen en samen te werken aan journalistieke producties over hitte.
De thermometer: samen meten
We meten in Thermo-staat de temperatuur en luchtvochtigheid in huizen. Luchtvochtigheid speelt een belangrijke rol bij de beleving van hitte: het beïnvloedt de gevoelstemperatuur.
We gaan meten met een zelfontwikkelde, open-source meter: de Thermo-staat kit. Dat is een slimme thermometer: hij verzendt de data real-time naar een server van Waag Futurelab, zodat we een globaal beeld krijgen van hitte in huizen. Dat doen we privacy-vriendelijk, want de data zijn niet te herleiden tot individuele huizen.
Doordat de Thermo-staat kit open-source en zelf is ontwikkeld, biedt hij veel vrijheid bij de manier waarop de data worden opgehaald en gevisualiseerd. Dit is handig voor zowel de bewoners als de onderzoekers. Bewoners kunnen de thermometers gemakkelijk installeren in verschillende kamers en de temperatuur en luchtvochtigheid direct aflezen. En voor onderzoekers is het gemakkelijker om de collectieve data te verzamelen, visualiseren en analyseren, omdat ze toegang tot de data hebben in een vorm die handig is voor hen.
Lees meer over de Thermo-staat kit en de technische infrastructuur.
De data worden voor iedereen begrijpelijk gemaakt door middel van visualisaties op de Thermo-staat website. In deze visualisaties kun je kiezen of je de data van een specifieke Thermo-staat kit wil zien of dat je alle data bij elkaar wilt bekijken. Kies je de collectieve data? Dan kun je op verschillende aspecten vergelijken, zoals op woonvorm, kamertype of bouwjaar.
Vanaf mei zullen we beginnen met meten en zullen de eerste resultaten op de website verschijnen!
Voorbeeld van de datavisualisatie. Deze komen online als we gestart zijn met meten.
De thermostaat: handelingsperspectief
Het verschil tussen een thermometer en thermostaat is het aanpassingsvermogen. Een thermometer meet alleen de situatie: hoe warm het op een bepaald moment is. Een thermostaat meet niet alleen de temperatuur, maar kan deze ook beïnvloeden. Het gezamenlijk meten van de temperatuur en luchtvochtigheid biedt handelingsperspectief. De bewoners die tijdens de zomer de binnentemperaturen meten, vormen een meetgemeenschap. Via het platform Kenniscloud staan zij in contact met wetenschappers, journalisten en andere betrokken bewoners. Samen kunnen zij de verzamelde data analyseren, contextualiseren en bijdragen aan journalistieke producties over hun data. Zo geven we huurders in Nederland een sterkere informatiepositie ten opzichte van verhuurders en gemeenten.
Lees meer over de samenwerking tussen bewoners en journalistiek.
Wil je meer lezen over het journalistieke onderzoeksproject Thermo-staat? Bezoek de Thermo-staat website!
