De opwarming van de aarde is niet meer terug te draaien. Tegelijkertijd ontstaan steeds meer nieuwe (bio-)technologieën die ons het gevoel geven dat we wegbewegen van de natuur. Binnen het onderzoeksproject Smart Hybrid Forms gaan we ecologische uitdagingen aan door de grenzen tussen biologie en technologie te vervagen.
Samen met kunstenaars Špela Petrič en Christiaan Zwanikken onderzoeken we of een artificiële intelligentie een plant kan worden, en of een plant een machine kan worden. De uitkomst, slimme hybride vormen tussen AI en plant en machine, zijn niet ontworpen om de mens te dienen, maar om te onderzoeken wat ze kunnen betekenen en hoe mensen erop reageren.
De tentoonstelling 'a plant becomes a machine becomes a plant' toont de resultaten van het artistieke onderzoeksprogramma Smart Hybrid Forms. Kunstenaars Špela Petrič en Christiaan Zwanikken werkten de afgelopen twee jaar aan het creëren van projecten waarin ze de relaties tussen plant en machine verkennen.
Openingstijden
- De tentoonstelling is te bezoeken van vrijdag t/m zondag tussen 12:00-16:00 in het Glazen Huis, Amstelpark, Amsterdam.
- Tijdens de kerstvakantie is het Glazen Huis gesloten van 23 december t/m 1 januari.
Excitation Station: Experimenteel veldlaboratorium
Christiaan Zwanikken presenteert zijn nieuwste installatie Excitation Station: een veldlaboratorium voor ongebruikelijke experimenten met planten en elektronische apparatuur. De afgelopen twee jaar heeft Christiaan onderzocht of we met planten kunnen interacteren door een sensor systeem te creëren die onze empathie voor planten, en biodiversiteit in het algemeen, kan vergroten. In het Smart Hybrid Forms art-science lab aan de VU ontwikkelde hij complexe plant-mens-machine interfaces en elektronische “plant-feedback” circuits.
Voor de tentoonstelling Smart Hybrid Forms wordt deze apparatuur aangesloten op planten en bomen in en buiten het Glazen Huis in het Amstelpark. Een unieke eigenschap van deze sensor-apparatuur is dat de ‘elektrisch zintuigelijke reacties’ van de plant onderdeel worden van een elektrisch circuit waarbij ook de opgevangen signalen, al dan niet bewerkt, worden teruggestuurd naar de plant. Met het maken van een elektrische vertaalslag (door zogenaamde CV’s (control voltages) wordt een modulair synthesizer systeem aangestuurd dat complexe geluidsstructuren kan genereren), wordt de plant de dirigent. Het sonore resultaat kan ook weer naar de plant teruggestuurd worden op plant-zintuigelijke wijze. Hierdoor ontstaat er een interactie tussen de plant en de daarop aangesloten apparatuur. In Excitation Station zal ook de nieuwste ontwikkeling van het gebruik van CV’s om “biogrammen” te genereren tentoongesteld worden. Dit zijn grafische, zelf-componerende beelden die in real-time tot stand komen door plant-signalen die vervolgens op monitoren worden gepresenteerd.
Bezoekers van Excitation Station worden uitgenodigd om een kleine “Faraday-meditatiekooi” – een ruimte die is afgeschermd van elektrische omgevingsruis om foutieve lezingen van de apparatuur te voorkomen – binnen te gaan. Door de plant aan te raken of alleen mentaal te benaderen kan de bezoeker onderdeel worden van het zintuigelijk systeem van de plant en de interactie met de plant ervaren. Excitation Station nodigt ons uit om te speculeren over de (buiten) zintuiglijke vermogens van planten.
PL’AI (2020-2022): kunnen een A.I. en een plant samen spelen?
Špela Petrič ontwikkelde voor Smart Hybrid Forms de installatie PL’AI – het derde werk uit haar opus The Plant-Machine – die in deze tentoonstelling in zijn meest recente vorm te zien zal zijn. PL’AI neemt als uitgangspunt dat alle levende organismen, inclusief planten, de mogelijkheid hebben om te spelen. In tegenstelling tot games die worden beperkt door duidelijke regels en doelen, is spel een altijd veranderende uitdrukking van vrijheid die weerspiegelt dat het bestaan relationeel is. PL’AI is een proces waarin komkommerplanten en een AI-robot met elkaar spelen. Dit spel dat plaatsvindt buiten de menselijke tijdschaal biedt een glimp op kunstmatige intelligentie zoals gevormd door de plant en, omgekeerd, de vormentaal van de plant door de interventies van de robot.
Daar waar planten in de geïndustrialiseerde landbouw gemanipuleerd en gecontroleerd worden door slimme algoritmen, onderzoekt het project het potentieel van het gebruik van machine learning, kunstmatige intelligentie en robotica om andere alternatieven te suggereren. PL’AI verzet zich tegen de beperkte kijk op planten als levende hulpbron en gebruikt technologie niet voor hun exploitatie maar voor hun plezier – wat dat ook mag zijn. Tegelijk stelt het de vraag of A.I. en machine learning-tools onontkoombaar verbonden zijn met nut en efficiëntie. PL’AI is zo een expressie van biologische en technologische lichamen in hun gedeelde verlangen om te gedijen.
Performative Ethnographies of X (2021-ongoing): collectief onderzoeken
Naast PL’AI laat Špela ook video documentatie zien van Performative Ethnographies of X: een collectieve onderzoeksmethode die ze voor Smart Hybrid Forms ontwikkelde en tot dusver uitvoerde in een bloemenkas, een ziekenhuis en een dierentuin (tijdens de 3×3 bij V2_ in Westland kasindustrie en Erasmus ziekenhuis en als resident van Machine Wilderness georganiseerd door Zone2Source in Artis Royal Zoo). In Performative Ethnographies of X blijft Špela, zoals filosofe Donna Haraway het verwoorde, ‘with the trouble’. Performative Ethnographies of X functioneren als een vorm van publiek engagement dat toegang tot verborgen infrastructuren verschaft, om haar invloed op machtsdynamiek, gedrag en sociale relaties te begrijpen. Deelnemers gaan op expeditie met een lokale gids waarbij zij etnografische notities maken en na afloop hun observaties delen. Hierin ontvouwen zich nieuwe perspectieven over technologieën van zorg. In de tentoonstelling zijn video’s te zien van de drie expedities waarin deze performatieve methodologie in praktijk wordt gebracht, op plekken waar zorg voor verschillende vormen van leven (mensen, dieren en planten) centraal staat.
Over de kunstenaars
Christiaan Zwanikken
Christiaan Zwanikken is een Nederlandse kunstenaar, bekend om zijn kinetische sculpturen en responsieve installaties. Hij heeft internationale erkenning gekregen met zijn kinetische en mechanische sculpturen, geluidswerken, performatieve en responsieve installaties. Met behulp van een verscheidenheid aan sculpturale media, robotica, biologie, microcontrollers en geluid is zijn werk zowel een artistiek als technologisch experiment waarin innovatie en uitvinding een belangrijke rol spelen. Zwanikken verkent de relatie tussen mens, natuur, wetenschap en technologie en laat het bezielde en het onbezielde in elkaar overlopen. Hoewel hij gebruik maakt van “harde” technologieën zoals machines en besturingssystemen, probeert hij altijd de mens en “zachte” technologieën aan te spreken. Zijn werk werd gepresenteerd in solo- en groepstentoonstellingen in o.a. het Museum of Natural History (NYC), Exit 2011 (Parijs), ISEA2012 (Albuquerque), Kinetica Museum (Londen), Museum Tingeuly (Bazel), Kunsthaus Graz (Oostenrijk), ICC Centre (Tokio), National Galerie (Praag), Taipei Fine Arts Museum (Taiwan), Museu del Chopo (Mexico-Stad) en Stedelijk Museum Amsterdam (Nederland).
Špela Petrič
Špela Petrič is een in Ljubljana en Amsterdam gevestigde nieuwe mediakunstenaar die is opgeleid in de natuurwetenschappen en gepromoveerd is in de biologie. Ze werkte het afgelopen jaar als post-doc onderzoeker aan het Hybrid Forms Lab van de Vrije Universiteit Amsterdam. Haar artistieke praktijk combineert natuurwetenschappen, wet biomedia-praktijken en performance, en onderzoekt kritisch de grenzen van het antropocentrisme via multi-species assemblages. Ze bedenkt artistieke experimenten die vreemde relaties aangaan tussen biologische en technologische agents om de ontologische en epistemologische grondslagen van onze (bio)technologische samenlevingen bloot te leggen. Petrič ontving verschillende prijzen, zoals de White Aphroid voor uitstekende artistieke prestaties (Slovenië), de Bioart and Design Award (Nederland), en een Award of Distinction bij Prix Ars Electronica (Oostenrijk), en stelt haar werk internationaal tentoon.
Deze tentoonstelling toont de resultaten van het artistieke onderzoeksprogramma Smart Hybrid Forms, een project van de Vrije Universiteit Amsterdam, Gerrit Rietveld Academy, Waag, V2_the lab for unstable media en Zone2Source.
