De digitale kloof overbruggen

Één van de ambities in de door de Gemeente Amsterdam opgestelde Agenda Digitale stad luidt het tegengaan van digitale ongelijkheid: In Amsterdam kan ongeveer 20% van de inwoners zich digitaal niet redden, 14% van de Amsterdammers met een lager inkomen heeſt thuis geen pc, laptop of tablet en bijna één op de tien inwoners met een lager inkomen geeſt aan dat er in hun huishouden geen toegang is tot internet. Dit zijn opmerkelijk veel mensen in een welvarende stad als Amsterdam.

Dit creëert een spanningsveld met de trend dat overheidsdiensten in toenemende mate digitaliseren. Hierbij wordt steeds meer gebruik gemaakt van technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI), met als doel om Amsterdammers gemakkelijker toegang te verlenen. Een van de gevolgen van deze toenemende digitalisering, is dat niet alle mensen op een gelijkwaardige manier de vruchten plukken van het gebruik van (online) overheidsdiensten. Beperkte toegang tot technologie, weinig gebruiksmogelijkheden en/of het missen van belangrijke digitale vaardigheden zijn voorbeelden waardoor Amsterdammers niet in gelijke mate profiteren van de voordelen van dienstverlening.

Het onderscheid tussen de Amsterdammers die digitaal vaardig zijn en zij die dat niet zijn, wordt de digitale kloof genoemd. In een wereld die verder digitaliseert, zullen zij die digitaal minder vaardig zijn of geen toegang hebben tot deze diensten, achtergesteld worden. Alle aandacht voor inclusief ontwerp van digitale diensten ten spijt: in zowel de literatuur als in de praktijk komt meermaals naar voren dat digitale technologieën deze kloof niet verkleinen, maar juist vergroten. In de Europese Unie worden de toegangskloof (toegang-hebben versus niet-hebben), vaardigheden en geletterdheid, maar ook onverschilligheid als oorzaken voor de digitale kloof aangewezen. Maar wat zijn de achterliggende oorzaken voor deze kloof in een welvarende stad als Amsterdam?

Waag Futurelab onderzoekt hoe en waarom er sprake is van digitale ongelijkheid in Amsterdam. Omdat er  voortdurend nieuwe, digitale, publieke dienstverlening word ontwikkeld, is onderzoek naar de oorzaken van het ontstaan van deze digitale kloof essentieel. Met dit project onderzoeken we waarom sommige inwoners geen gebruik maken van de digitale dienstverlening en welke opties er bestaan om deze kloof te overbruggen. We verkennen hiervoor hoe de overheidsdienstverlening verbeterd kan worden, met speciale aandacht voor degenen met beperkte toegang tot (digitale) middelen.