Open Kaart
In 1988 stond de gemiddelde Nederlander naar schatting in zo'n 30 tot 40 databases van de overheid geregistreerd. Inmiddels is het aantal bestanden van de overheid explosief gegroeid. Om haar werk te doen heeft de overheid veel gegevens nodig, welke worden vastgelegd in maar liefst 30.000 verschillende systemen. (Bron: Onze digitale schaduw, College bescherming persoonsgegevens, 2009)
De Belastingdienst, de Sociale Verzekerings Bank, de waterschappen: het zijn maar een paar voorbeelden van overheidsdiensten die gegevens verzamelen en in steeds grotere mate ook onderling uitwisselen. Wat weet de Nederlandse overheid over ons? Welke gegevens worden opgeslagen in de duizenden databanken waarover de overheid en aan de overheid gelieerde organisaties beschikt, in tekst, ruwe data, beeld, video- en geluidsbestanden? Hoe worden ze verzameld, met welke regimes worden ze bewaard, onder welke voorwaarden mogen ze worden ingezien en door wie? Hoe, wanneer en door wie worden ze gebruikt, met welk doel, en wat zijn de gevolgen? Hoe consistent zijn die gegevens, op welke manier worden ze gekoppeld, ontdubbeld, samengevoegd, geanalyseerd en tenslotte verwijderd? Hoe vindt het toezicht daarop plaats, gaat dat goed, of vaak mis? Mogen we ze zelf inzien, en waar nodig wijzigen?
Deze vragen houden ons meer en meer bezig. Krantenberichten, gesprekken met experts, televisie en internet voeden een onbehagen over de datahonger van de overheid. Wat is allemaal over ons bekend en wat zijn de gevolgen daarvan? Waarom worden er in Nederland meer telefoontaps worden uitgevoerd dan in de VS? Hoe vaak worden verkeersgegevens van internet ingezien, en wat wordt daarmee gedaan? Wat is er geworden van het idee dat bibliotheken het leengedrag van hun klanten ter beschikking moeten stellen aan overheden wanneer die daarom vragen? Waar blijven de gegevens op onze van biometrische kenmerken voorziene paspoorten nu er geen centraal register is om ze op te slaan?
In het project Open Kaart zocht Joey de Jong uit wat er over ons bekend is bij (semi-)overheidsinstanties die tot personen herleidbare gegevens opslaan. Door dit op individuele basis tot de bodem uit te zoeken wilden we meer inzicht krijgen in de gegevens die onze overheid over haar burgers verzamelt; in de databases waarin dat gebeurt en in de regels die daarvoor gelden. Om die kennis te delen met eenieder die er baat bij heeft, en zo mede voeding te geven aan een openbaar en geïnformeerd debat hierover.
