Het ontwerpen van verantwoorde digitale publieke ruimtes: een strategische gids voor waardengedreven initiatieven
Naarmate onze wereld digitaler wordt, dienen de ruimtes die ons digitaal verbinden op een verantwoorde manier ontworpen te worden. Daarom heeft Waag een Verantwoord Businessmodel Canvas ontwikkeld. Dit bestaat uit een strategisch instrument en een bijbehorende workshopmethode voor het ontwerpen van een bedrijfsmodel op basis van publieke waarden. Ze zijn specifiek ontworpen voor initiatieven in de digitale publieke ruimte, maar ze kunnen ook breder worden ingezet. Het moedigt een holistische benadering van een bedrijfsmodel aan, waarbij niet alleen naar financiële aspecten wordt gekeken, maar ook naar de sociale impact en de effecten voor het milieu.
Waarden als fundament
Op basis van het traditionele businessmodelcanvas van Alexander Osterwalder heeft Waag Futurelab de vertaalslag gemaakt naar waardengedreven bedrijfsmodellen voor digitale publieke ruimten. Belangrijk hierbij is dat het canvas ondersteunt in het formuleren van je fundamentele waarden als bedrijf, met daarbij ook oog voor sociale en ecologische impact.
De waarden die je met het canvas definieert, fungeren als het fundament waarop de rest van je bedrijfsstrategie gebouwd kan worden. Je maakt keuzes op basis van je fundamentele waarden en kijkt door deze lens naar zowel je onderneming als het netwerk eromheen.
Dit helpt bijvoorbeeld bij het creëren van een netwerk dat net als jouw onderneming gebaseerd is op publieke waarden. Door expliciet te zijn over de waarden die als fundament dienen voor je ondernemingsplan, vormt dit de grondslag voor samenwerking met alle betrokken partijen – van leveranciers en partners tot klanten. Het canvas biedt daarmee een duidelijke maatstaf voor aansprakelijkheid: omdat belanghebbenden bekend zijn met de waarden, kunnen ze het bedrijf beter aan die waarden toetsen. Op vergelijkbare wijze helpt het canvas je de waarden te borgen in het ontwerp van de technische infrastructuur, de vorm van bestuur en de financiële structuur van je organisatie.
Het doel van Waag is om met het Verantwoord Businessmodel Canvas en de ondersteunende workshopmethode bestaande (digitale) ondernemingen en start-ups te helpen om hun fundamentele waarden te definiëren, open en inclusieve gemeenschappen te creëren en technische ecosystemen op te bouwen die in lijn zijn met de overtuigingen en kernwaarden van hun organisatie.
Zowel het canvas en de workshopmethode zijn open-source: met een Creative Commons-licentie mogen ze gratis gedownload en gebruikt worden voor je eigen doelen en binnen je eigen organisatie. Wil je hulp of begeleiding van Waag Futurelab bij een co-creatieworkshop? Dan kun je een mail sturen naar marit [at] waag [punt] org.
Het Verantwoord Businessmodel Canvas en de bijbehorende workshopmethode zijn ontwikkeld in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam en gefinancierd door ClickNL.
