Op 7 september was het de internationale dag van de Schone Lucht! Schone Lucht is belangrijk want de luchtkwaliteit heeft invloed op onze leefomgeving en onze gezondheid. Door luchtvervuiling leven mensen in Nederland gemiddeld 9 maanden korter. Waag Futurelab meet in Hollandse Luchten samen met bewoners de luchtkwaliteit met burgerwetenschapsensoren. Burgerwetenschap kan een belangrijke rol spelen in het verbeteren van de luchtkwaliteit.
Belang van schone lucht
Er zijn verschillende stoffen die bijdragen aan luchtvervuiling. Fijnstof is daarvan een van de bekendste. Fijnstof is eigenlijk een verzamelnaam voor deeltjes van kleiner dan 10 microgram (PM10). Deze deeltjes kunnen van alles zijn, denk bijvoorbeeld aan roetdeeltjes, maar ook saharazand. Hoe kleiner de deeltjes zijn, hoe slechter ze zijn voor je gezondheid. De kleinere deeltjes kunnen namelijk dieper in je longen komen. De normen voor fijnstof worden steeds strenger, maar eigenlijk is er geen veilige ondergrens: blootstelling aan fijnstof is altijd slecht voor je gezondheid.
Burgerwetenschap
Fijnstof wordt gemeten door officiële luchtmeetnetstations door heel Nederland. De hoeveelheid fijnstof in de gebieden daartussen, wordt berekend op basis van modellen. Lokale bronnen van fijnstof zijn daardoor niet zichtbaar in deze data.
Waag Futurelab meet in Hollandse Luchten met bewoners fijnstof met burgerwetenschapsensoren. Doordat bewoners zelf de luchtkwaliteit kunnen meten, waarbij de data open beschikbaar is, kan er meer zicht op lokale bronnen ontstaan. Door op veel plekken te meten, ontstaat een ‘fijnmazig meetnetwerk’ op wijkniveau. Zo meten er in de provincie Noord-Holland 25 officiële luchtmeetnetstations en zo’n 150 Hollandse Luchten sensoren.
Zo kon een bewoner in de data terugzien wanneer hij hout aan het zagen was. En een andere bewoner, die boven een kroeg woont, kan precies in de data zien wanneer er mensen onder zijn raam staan te roken. Deze lokale pieken in de data zijn niet terug te vinden in de officiële metingen.
Sommige data geeft inzicht in wat je zelf kunt doen om je gezondheid te beschermen. Als je weet dat er veel fijnstof ontstaat bij het het zagen, kun je ervoor kiezen om een mondkapje te dragen tijdens het zagen. Maar er zijn ook veel lokale bronnen die lastiger te onderzoeken en op te lossen zijn. Zoals de bewoner die last ervaart van de rokende kroeggangers: ‘De gemeente moet ook de nachtcultuur en de economische belangen van de horeca meewegen. Dat begrijp ik, maar ik vind niet dat de gezonde leefomgeving mag ondersneeuwen’. Daarom gaan in Hollandse Luchten de bewoners aan de hand van de data in gesprek met gezondheidsexperts, data analisten en overheid om samen de luchtkwaliteit te verbeteren.
Wil je meer weten over de link tussen luchtkwaliteit en gezondheid? Op vrijdag 4 oktober organiseren Waag Futurelab en het RIVM een Hollandse Luchten themabijeenkomst over gezondheid.
Nieuwsgierig naar Hollandse Luchten? Kijk op de website van Hollandse Luchten of er een sensor in jouw buurt hangt of sluit je aan bij een lokale meetgroep.
Het project Hollandse Luchten wordt in opdracht van de provincie Noord-Holland uitgevoerd door Waag Futurelab, het RIVM, TNO en GGD Amsterdam.
