Leerlingen verzamelen brain hacks

Door onze gast-neurowetenschapper Wobbie van den Hurk.

Samen met leerlingen van het Hyperion Lyceum in Amsterdam Noord is ons Hack the Brain team op zoek gegaan naar de beste brain hacks voor Hack the Brain 2015. 

Kranten, reclames en films, ze staan vol met verwijzingen naar de hersenen. Iedereen heeft ideeën over de hersenen en ook binnen de wetenschap is het een actief onderzoeksveld. Steeds vaker vinden inzichten en technieken uit de neurowetenschap hun weg naar de maatschappij. Niet alleen binnen de gezondheidszorg, maar bijvoorbeeld ook in het onderwijs. En dit levert vaak verassende innovaties op.

Pubers bedenken brain hacks

Met Hack the Brain 2015 duiken we dit jaar daarom samen met (game)ontwikkelaars, onderwijsprofessionals en (neuro)wetenschappers in het lerende brein. Wij vroegen de leerlingen van het Hyperion Lyceum In Amsterdam Noord om met ons mee te denken en vernieuwende educatieve brain hacks te verzamelen. Deze ideeën dienen straks als startpunt voor de deelnemers van de brein hackathon! 

We kregen 90 minuten per klas om de leerlingen te inspireren en uit te dagen om hun beste ideeën met ons te delen. Ambitieus? Misschien. Maar we gingen dan ook op bezoek bij leerlingen van rond de 15 jaar bij wie de hersenen nog uiterst plastisch zijn en die in korte tijd dus heel veel nieuwe dingen kunnen leren, koppelen en uitvinden. Ter voorbereiding hebben de leerlingen een aantal informatieve en creatieve bronnen over de werking van de hersenen en de technieken uit de neurowetenschap bekeken. Bijvoorbeeld Klokhuis en Tegenlicht afleveringen over de hersenen en een film uit de Cognitive Science Movie Index.

Een rondje door de bovenkamer

De workshop op school startte met een driedelige inspiratiecarrousel. In kleine groepjes rouleerden de leerlingen tussen de volgende onderdelen:

1. Kalfshersenen: hersenanatomie gaat meer voor je leven als je je vinger kan laten glijden over de grote bulten (gyri) en kloven (sulci) van de grote hersenen, de ribbels (kleine gyri en sulci) van de kleine hersenen (cerebellum) en de gladde witte hersenstam.
2. Een brein-computer-interface (BCI) demo waarbij TOA Jan (technische onderwijs assistent van het Hyperion Lyceum) met zijn hersenen direct PacMan aanstuurde en waarbij leerlingen zelf een balletje door een parcours lieten zweven door hun concentratie aan te spannen dan wel te laten verslappen. Mede mogelijk gemaakt door vier BCI experts - studenten van het Donders Instituut (Radboud Universiteit Nijmegen).
3. Verschillende testjes uit het lab die de trucs en werking van je eigen hersenen demonstreren. Bijvoorbeeld met behulp van saté prikkers de gevoeligheid van verschillende lichaamsdelen meten en zo de homunculus van je sensorische cortex tekenen. Of, je twee ogen twee verschillende beelden aanbieden en zien welk beeld jouw hersenen aan jouw bewustzijn doorgeven: twee werkende ogen en een keukenrol zijn genoeg om dit in jouw hersenen te demonstreren.

Aan de slag!

Na de carrousel moet de juiste nieuwe informatie snel gekoppeld worden aan de eigen ideeën over het onderwijs; het is tijd voor de leerlingen om hun eigen brain hacks te bouwen! Enthousiast gingen zij in kleine groepjes aan de slag met buizen, pijpenragers, feesthoedjes en de vraag “Hoe wil jij hersentechnieken inzetten om jouw leven als middelbare scholier te verrijken?”.

Daar zaten soms ook moeilijke vragen voor ons: “Waarom weten we nog niet hoe bewustzijn in de hersenen zit? Ik wil een polsbandje maken om te meten of artificiële systemen een bewustzijn hebben.” Maar vooral veel vrolijke ideeën die de leerlingen na een flitspresentatie ook wel van elkaar wilden kopen (als er tenminste ook een blauwe uitvoering komt).

Van makkelijker leren tot sneller toesten nakijken

Vijf klassen met gemiddeld 25 leerlingen leverden toch zeker zo’n 30 futuristische levens verrijkende brain hacks op. Alle ideeën worden meegenomen naar de breinhackathon waar de deelnemers er vervolgens mee aan de slag gaan. Benieuwd? Hier alvast een kleine greep uit het aanbod:

• Een nieuwe dimensie aan samen leren: persoon A bereidt een examen voor en kan zijn kennis via een hoofdband of hoedje uploaden naar persoon B.
• Toetsen worden overbodig: de leraar(es) heeft een hoofddeksel waarmee hij/zij direct in de hersenen van leerlingen kan controleren of zij de lesstof hebben begrepen (andere gedachten zijn uiteraard ontoegankelijk).
• Verbeterde concentratie en/of motoriek: een dubbel functionele hersenstimulator die met contactpunten op het voorhoofd de concentratie verbetert (frontale hersengebieden) én met contactpunten op het achterhoofd de motoriek (kleine hersenen/cerebellum).