Dit interview met Marleen Stikker werd gehouden door Pakhuis de Zwijger en gepubliceerd op hun website.
Het historische gebouw De Waag is een open werkplaats en laboratorium voor technologie, kunst en samenleving. In de Waag vindt je het Fab Lab, het Bio Lab en het Textile Lab. Er wordt geknutseld aan nieuw leven, nieuwe materialen en gereedschappen voor citizens science. Er vinden geregeld bijeenkomsten, workshops en maaksessies plaats. Waag zet zich in voor een fair, open en inclusieve samenleving en bevraagd de rol van technologie daarbij. Intuïtief en nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek van kunstenaars, ontwerpers en stadsmakers staat daarbij voorop. Marleen Stikker richtte Waag in 1994 op; volgend jaar viert Waag haar 25-jarige bestaan.
Wat zijn de drijfveren van Waag?
"Technologie wordt door mensen ontwikkeld en gemaakt en heeft een enorme impact op onze samenleving. Technologie is niet neutraal. Data, algoritmen, artificiële intelligentie, lifesciences zijn het product van onze cultuur en gebaseerd op vooronderstellingen en (financiële) belangen. Waag zet zich in om die belangen en vooronderstellingen zichtbaar te maken en vooral het onderzoek en ontwerp proces open en inclusief te maken. In 1994 hebben met de Digitale Stad de basis gelegd voor een open en publiek internet, het eerste open sociale mediaplatform in Europa. We hebben in de afgelopen 20 jaar altijd gewaarschuwd voor de immorele rol van kapitaal en financiële belangen en de zogenaamde gratis economie. Aan de ene kant agenderen we en brengen mensen bij elkaar om inzicht te krijgen, om met een actieve houding beleid te beïnvloeden, en aan de digitale geletterdheid te werken vanuit scholen en professionals. Het hele Waag Academy programma gaat daar ook over: demystificeren en democratiseren van technologie. Aan de andere kant werken we ook aan die alternatieven. Met verschillende partners zijn wij bezig om weer controle over onze eigen data te krijgen. Fixing the Internet. We werken vanuit een maakhouding; we gaan niet aan de zijkant staan, we zijn ontwikkelaars, makers."
'We gaan niet aan de zijkant staan, we zijn ontwikkelaars, makers.'
Wat betekent Pakhuis de Zwijger voor Waag?
"Egbert en ik hebben er samen voor gezorgd dat Pakhuis de Zwijger is behouden. Het was bijna gesloopt. We hebben jaren lang samen gewerkt om financiering voor verbouwing te vinden, de gemeente te overtuigen en er een nieuwe bestemming aan gegeven. Waag is mede founder van het Pakhuis en we hebben er ook een aantal jaren op de 6e en 5e verdieping vertoeft. Ons Fablab was eerst in Pakhuis gevestigd totdat we alles naar het Waag-gebouw hebben overgeplaatst.
Ik zie het Pakhuis als een fellow traveller. Waag is een middle ground organisatie. We verbinden de kennis en missie van grassroots met de wereld van formele instituties. Door ze samen te brengen in ontwerp sessies, kennisuitwisseling. Pakhuis de Zwijger vervult ook zo’n rol. We trekken op in de debatten over technologie en de samenleving. We hebben een aantal programma’s samen opgesteld, zoals Big, Open & Beautiful, over open en big data, we hebben WeMakeThe.City samen opgestart als kernpartners in de publieke sfeer. Maak je Stad! hebben we ook samen met Kennisland geïnitieerd. De Amsterdam iCapital Award 2016-2017 is ook iets waar we al heel lang op samen werken. De hele route van digitale, sociale innovatie."
'Waag en Pakhuis de Zwijger trekken samen op in de debatten over technologie en de samenleving.'
Wat wil Waag agenderen?
"We houden ons bezig met de toekomst van biotechnologie. Bij ons kun je ook werkelijk CRISPR-Cas workshops volgen en werken met genetische modificatie. Daar hebben we een vergunning voor als een van de weinige publieke plekken in Europa. We brengen mensen bij elkaar om samen nieuwe kennis op te doen en daarop te reflecteren. Het gaat ons heel erg om artistiek, creatief, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek. We zijn vaak tien jaar met iets bezig voordat het gemeengoed wordt. Zoals met biotechnologie. Dat verkennen met kunstenaars en bio hackers. Met het publieksprogramma openen we de deuren en laten mensen mee onderzoek doen. Met de Bio Hack Academy leren we mensen hun eigen bio lab op te zetten. En met een project als Gene.coop werken we aan een data commons initiatief voor genetische informatie. Het hele proces, van artistiek onderzoek, experimenten, design labs, academies naar maatschappelijke interventies is altijd in een publieke context."
Liggen er nog mooie projecten in het verschiet met Pakhuis de Zwijger?
"WeMakeThe.City! Daar werken heel veel partijen met elkaar samen. Wij werken aan het Public Stack programma en de Next Generation Cities conferentie. We hopen op een vervolg van Maak je Stad voor de komende jaren. Daar zijn we hard mee bezig. We hebben ook een reeks activiteiten bij jullie gepland rondom DECODE en Digital Social Innovation. Zo zullen onze vaarwateren elkaar wel kruisen."
