De komende maanden werkt Waag aan het project MicroDonor. We onderzoeken of een systeem van microdonaties een geschikt verdienmodel is voor open-source ontwikkelaars, contentmakers en culturele instellingen die niet hun geld willen verdienen met de persoonsgegevens van hun gebruikers. In deze blog doen we verslag van het publieksprogramma op 18 maart (hier terug te kijken) en praten we je bij over de laatste technische ontwikkelingen in onze zoektocht naar web monetization als verdienmodel.
Zie voor achtergrond bij dit project:
MicroDonor: eerste verkenning van de technologie
MicroDonor: op naar een open-source verdienmodel
MicroDonor projectpagina
Publieksprogramma
Op donderdag 18 mei organiseerde Waag een avondprogramma voor experts en geïnteresseerden op het gebied van eerlijke, open verdienmodellen. MicroDonor: een verdienmodel volgens publieke waarden was de eerste kick-off van het project richting een breder publiek, en dus een eerste kans om de waarde van een microdonatie systeem te peilen buiten ons eigen Waag team. Met meer dan veertig bezoekers en een levendige discussie tussen experts met verschillende achtergronden kijken we terug op een inspirerende avond.
De avond werd afgetrapt met een inleiding over het Public Stack-model, waarbinnen het MicroDonor project zich positioneert. Microbetalingen voor digitale content en diensten bieden perspectief als onderdeel van het ‘fundament’ van een publieke technologiestack. Collega Taco presenteerde ons onderzoekstraject tot nu toe (ook terug te lezen in de vorige blogpost). Vervolgens gingen we aan de hand van een aantal stellingen in discussie met de uitgenodigde experts, waarbij ook het publiek aangemoedigd werd actief mee te doen via de chat. De avond werd afgesloten met een reflectie door een onderzoeker die ervaring heeft met verdienmodellen voor de creatieve en culturele sector op Europees niveau.
Het panel was een waardevolle mix aan expertise: aanwezig waren een softwareontwikkelaar die werkt met XRP; een uitgever bij Follow the Money (FTM); de verantwoordelijke voor IRMA vanuit SIDN; een belangenbehartiger voor creatieven vanuit de Kunstenbond; en een CRM-manager bij de VPRO. De panelleden hadden allen in meer of mindere mate ervaring met de zoektocht naar eerlijke verdienmodellen; waar bijvoorbeeld FTM en VPRO in het verleden met betaalde apps, Tikkies en een Blendle-knop experimenteerden, zette softwareontwikkelaar Wietse met zijn XRP TipBot in feite zelf een systeem van microdonaties op voor o.a. reddit- en Twitter-gebruikers. Daarbij bood Caspar vanuit de Kustenbond een bredere kijk op de creatieve sector, een veld dat ook steeds meer te maken krijgt met digitalisering – alleen maar versterkt door de huidige pandemie.
Een aantal thema’s lag duidelijk op de voorgrond in de discussie. Zo werd de potentie van een dergelijk systeem van microdonaties benadrukt. Het zou een eerlijker, transparanter verdienmodel kunnen zijn, waarbij de gebruiker in plaats van (onbewust) met zijn persoonsgegevens te betalen, zelf de regie heeft over welke platforms of content hij steunt. Content en platforms die nu veelal gratis online worden aangeboden worden zo weer op waarde geschat. In theorie loopt de microbetaling direct van de gebruiker naar de aanbieder (in lijn met Peer2Peer-denken). Daarbij komt dat veel organisaties en contentmakers zelf, aan de gebruikerskant dus, ook in toenemende mate af willen van een systeem van advertenties – zowel uit ethische als uit gemaksoverwegingen. Ook biedt het meer flexibiliteit: in een tijd waarin gebruikers zich steeds minder aan één omroep, krant of ander platform willen binden, bieden microdonaties een uitkomst om op laagdrempelige wijze van verschillende media gebruik te maken (bijvoorbeeld om een paar artikels in plaats van een heel digitaal tijdschrift te lezen).
Anderzijds kwamen er ook uitdagingen aan bod. Zo waren de sprekers het erover eens dat een microdonatie systeem eerlijk moet blijven voor grote én kleine partijen. Het mag niet zo zijn dat kleine partijen als Follow the Money, die veel tijd en werk stoppen in kwaliteitsartikels die misschien niet door een groot publiek worden gelezen, worden afgestraft door lage web monetization inkomsten als het gaat om het vergaren van zo veel mogelijk ‘views’. Hoe voorkomen we dat microdonaties een perverse prikkel worden die leiden tot ‘clickbait’ en de ‘attention economy’ alleen maar versterken? Daarnaast is het van belang dat de inkomsten écht bij de maker of ontwerper terecht komen, in plaats van bij de distribuerende partij die er vaak tussen zit. Wellicht is dan een intermediair onmisbaar, die een infrastructurele rol (van de verdeling van geld) op zich neemt en bijvoorbeeld nivellerende afspraken, zoals die ook nu vaak in de cultuurbranche worden gemaakt, opstelt. Idealiter lopen donaties direct van de gebruiker naar de maker, maar een intermediair – zoals Coil – is in de praktijk ook nodig om de privacy van individuele internetgebruikers te beschermen.
Wat in ieder geval sterk naar voren kwam is de toegevoegde waarde van microdonaties op bestaande systemen. Er ontstaat zowel op gebruikers- als op aanbiedersniveau een steeds grotere vraag naar eerlijke, transparante en laagdrempelige verdienmodellen voor online content en diensten, en web monetization kan deels aan deze vraag voldoen. Of het realistisch is dat het andere bestaande systemen compleet vervangt blijft vooralsnog de vraag, maar het is duidelijk dat microdonaties veelbelovend zijn als een van verschillende soorten inkomensstromen.
Technische ontwikkelingen
Ook achter de schermen hebben we niet stilgezeten. Na de eerste ‘naïeve implementatie’, waarbij we via een testnetwerk nepgeld overmaakten naar onze eigen ‘wallet’ bij gebruik van videoconferentiedienst Jitsia via meet.waag.org (zie ook hier de eerste technologie-update), werken we nu toe naar een versie 0.1 van de microdonor webextensie. In onze GitLab repository (voor de liefhebbers hier te bekijken) ontwikkelden we twee componenten. Een voor de extensie zelf, en een voor het register aan ‘beneficiaries’. Dit tweede component gaat over de begunstigde organisaties; op welke websites gaat de teller lopen en welke belanghebbende organisaties ontvangen dan een microdonatie? Tot nu toe staan alleen Jitsi en Waag in het register, maar zelfs al binnen meet.waag.org zijn er nog meer betrokken organisaties. Uiteindelijk wordt deze database automatisch aangevuld via de code die we schrijven; voor nu gaan we ons tijdens de co-design sessies (waarover later meer) buigen over hóe dit register op te stellen. Melden organisaties zich aan, of stellen we een set voorwaarden op op basis waarvan organisaties vanzelf worden ‘goedgekeurd’ voor monetization? Welke partij beheert zo’n register?
Het eerste component dat we nu uitwerken gaat om de webextensie zelf. Dit wordt dus een Waag microdonatie webextensie, die naast de webextensie van Coil opereert en waarmee je als gebruiker de voorwaarden voor monetization zelf kan instellen. Bij v0.1 ziet dat er nu als volgt uit: De extensie herkent het platform waar je gebruik van maakt of de content die je bekijkt, en stuurt dat naar de server met het register van monetized organisaties. In een volgende versie willen we kijken of we deze database lokaal in de webextensie kunnen inladen. Het component met het register geeft een lijst terug van de beneficiaries (momenteel dus twee), waaruit de extensie vervolgens at random 1 kiest om te monetizen – met het vaste tarief van 0,36 cent per uur dat Coil hanteert. Bij de instellingen in het drop-down menu van de extensie kun je ook zelf kiezen welke beneficiary je steunt, en kun je een maximumbedrag per ontvangende partij instellen.
De webextensie van Waag pikt vervolgens de ‘bonnetjes’ (overgemaakte bedragen) van Coil op en telt deze bij elkaar op, waardoor je als gebruiker kan aflezen hoeveel je in totaal hebt gedoneerd. Dit wordt op de lokale database (computer) van de gebruiker opgeslagen, waardoor privacy niet in het geding komt zoals bij gegevens opslaan op een centrale server. De microbetalingen verlopen in XRP, cryptocurrency die vanuit Ripple is opgezet. Deze cryptocoin loopt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld bitcoin, niet via een ‘proof-of-work’-consensusmechanisme (waarbij enorme hoeveelheden energie worden vereist) maar via ‘trust-based-validation’. De betalingen zijn daarom sneller en energiezuiniger. De ontvangende partij krijgt de microdonatie in haar virtuele wallet binnen in de vorm van XRP, waarna zij deze vervolgens naar wens om kan zetten naar een andere valuta.
Next steps
Tot dusver de microdonor browserextensie v0.1. De komende weken werken we de back-end nog verder uit, waarna we ook aan de voorkant op zoek gaan naar de gewenste vormgeving. Daarnaast kijken we breder, voorbij de webextensie (die gekoppeld is aan Coil en dus afhankelijk blijft van door hen geschepte voorwaarden): wat kan er nog meer met de Web Monetization API? Wat bevelen we aan voor de ‘ideale’ we monetization provider, naast Coil?
Vragen uit zowel het publieksprogramma als de technische zoektocht werken we verder uit in de co-designsessies op 22 april, 6 mei en 20 mei. Tijdens deze sessies gaan we met een bont gezelschap aan open-source ontwikkelaars, makers uit de culturele en creatieve industrie, en voorvechters van open technologie en eerlijke verdienmodellen aan de slag met een aantal vragen. Meer informatie over de co-design sessies vind je hier.
