Samen met masterstudenten Industrial Design van de KABK bezocht het Amsterdam Reflow-team twee locaties van een belangrijke organisatie in de circulaire textielketen van de stad.
Bij het afvalinzamelpunt Amsterdam in het Westelijk Havengebied is het een komen en gaan van vrachtwagens met schroot, apparaten en andere herbruikbare materialen. Het gebied met textielafval biedt een overweldigend aanzicht. Toen de coronacrisis uitbrak en de export van ingezameld textiel naar het buitenland stilviel, stapelde het textiel zich snel op. Op dat moment kon het materiaal nergens heen. Een immense hal, gevuld met 2,4 miljoen kilo aan materiaal, staat klaar voor een nieuw leven in tweedehands kledingwinkels in Europa en Afrika, of om verwerkt en herbestemd te worden voor andere toepassingen en producten in verschillende industrieën.
'2,4 miljoen kilo is ongeveer de maandelijkse hoeveelheid textielafval die nationaal ingezameld en gerecycled wordt.'
De 2,4 miljoen kilo wordt maandelijks ingezameld en landelijk verwerkt door Sympany, vertelt Jan-Maarten Zeldenrust, adviseur mode, inzameling en hergebruik bij het bedrijf. Sympany richt richt op het inzamelen en sorteren van textielafval. Het team van Reflow bezoekt twee van Sympany's locaties om inzicht te krijgen in de textielstromen in- en rond de stad. De pilot van Reflow in Amsterdam onderzoekt de textielstroom en wil werken aan circulair textiel. Het bezoek levert veel inzichten en aanknopingspunten op voor de voortzetting van het onderzoek.
De kleding die bij het afvalinzamelpunt in Amsterdam terecht komt, wordt door heel Nederland ingezameld in textielbakken. De kleding wordt verzameld, verpakt en vervolgens gesorteerd voordat het wordt verkocht of hergebruikt. Over het algemeen kan zestig procent van de kleding nog worden gedragen - de rest wordt opnieuw verwerkt en wordt gebruikt om poetsdoeken of akoestische dempende materialen van te maken. ‘In Nederland consumeren mensen relatief veel fast fashion, bestaande uit snel wisselende collecties die inspelen op korte trends en ook weer snel out of fashion zijn,’ zegt Zeldenrust. Het is niet verrassend dat de hoeveelheid kleding die in Nederland wordt weggegooid erg hoog is.
Uitdagingen bij het correct weggooien van textiel
Door het textielrecyclingproces van binnenuit te bekijken, krijg je een beter begrip van de uitdagingen van circulair textiel en het werk dat gedaan moet worden bij de Reflow-pilot in Amsterdam. De overgrote meerderheid van ons textiel wordt niet op de juiste manier weggegooid en wordt daarom niet zo goed mogelijk gerecycled. In de Amsterdamse pilot voor Reflow werken Waag, BMA Techne, Pakhuis de Zwijger en de gemeente Amsterdam samen aan een circulaire textielstroom voor Amsterdam. Dit is een doelstelling die past bij de circulaire ambities van Amsterdam: in 2030 moet de stad 50 procent minder nieuwe middelen gebruiken. In 2050 moet de stad volledig circulair zijn.
Terug bij het Sympany-centrum in Utrecht wordt duidelijk dat de textielbakken niet alleen voor kleding worden gebruikt. De Sympany-medewerkers, die de eerste check van de badges doen, komen de gekste dingen tegen tussen de ingezamelde kleding en textiel: voedselafval, luiers, elektronische apparaten en zelfs wapens, levende huisdieren, juwelen en goud werden gevonden. ‘Mensen gebruiken de textielbakken voor al hun afval,’ legt een sorteermedewerker uit. Dit is een groot probleem, aangezien voedselafval, nat textiel en bijvoorbeeld luiers een hele partij versleten textiel onbruikbaar kunnen maken.
‘Voedselafval, luiers, elektronische apparaten en zelfs wapens, levende huisdieren, juwelen en goud werden gevonden. Mensen gebruiken die bakken voor al hun afval. ’
Macro modepolitiek
De door Sympany ingezamelde kleding wordt beoordeeld op kwaliteit. De ‘beste’ kleding komt vaak in Nederlandse tweedehands kledingwinkels terecht. Materiaal van mindere kwaliteit wordt gekocht door voornamelijk Oost-Europese en Afrikaanse klanten. Het recyclen van kleding gaat echter niet alleen over de aanvoer, legt Zeldenrust uit. Klanten die tweedehands kleding uit Afrika kopen hebben vaak specifieke wensen. ‘Niet alle trends die we hier hebben, worden goed ontvangen door kopers van tweedehands kleding. We kregen opmerkingen over het aantal spijkerbroeken met gaten erin. Klanten vroegen of we de verkeerde zending hadden verzonden, of dat er iets mis was met het sorteersysteem. Dit soort jeans was hier helemaal trendy, maar de kopers hadden er ernstige twijfels over. Het soort kleding dat wordt ingezameld, verschilt van land tot land.’ Van de Sympany-reis leren we dat onze huidige textielsystemen te veel produceren en onvoldoende weggooien. Het Reflow-onderzoek neemt die materiaalstroom als uitgangspunt, op weg naar een meer duurzame en circulaire manier van werken met textiel.
Reflow Amsterdam
Het team van Amsterdam Reflow begon hun werk met een Material Flow Analysis (zie afbeelding), gemaakt door projectpartner Metabolic, die de huidige textielstromen laat zien. Dit was het uitgangspunt voor het ontwerp van een circulaire textielstroom.
Om van een lineaire naar een circulaire textielstroom over te gaan, ontwierp de Amsterdam pilot een strategie met verschillende aandachtspunten en werkte ze aan een overkoepelende roadmap voor de komende jaren:
- Omdat veel textiel in de normale afvalbak wordt weggegooid, gaan de kleding en het textiel direct naar de verbranding. De hoeveelheid correct ingezameld textiel moet worden verhoogd (zonder dat mensen meer kopen en weggooien) om als grondstof voor de recyclingindustrie te dienen en ons uiteindelijk allemaal te voorzien van producten die gerecyclede vezels bevatten.
- Gebruik de toename van correct weggegooid en ingezameld textiel om het wiel verder te ontwerpen en te operationaliseren met verschillende belanghebbenden van elke stap van het ‘Textielwiel’ (zie afbeelding), waardoor vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht.
- Minder weggooien en de levenscyclus van textiel verlengen door reparatie, hergebruik en herwaardering door middel van een reeks workshops en samenwerking met onderwijsinstellingen.
- Onderzoek naar design voor circulariteit en circulair textiel door middel van een reeks workshops en publieke activiteiten.
Om de stappen van het Amsterdam Circular Textile Wheel te kunnen uitleggen, is door BMA Techne een publicatie ontwikkeld: Circulair textiel in 16 stappen. Elk hoofdstuk in het boek verwijst naar een stap in dit wiel en geeft je concrete bouwstenen en tips en trucs voor het omgaan met de stappen. Dit geeft uiteindelijk een volledige visie op circulair textiel in de stad.
Het eerste hoofdstuk komt eind oktober uit en om de week zal een volgend hoofdstuk worden gepubliceerd.
Wil je meer weten? Houd de Reflow-website in de gaten voor opkomende evenementen.
En wil je met ons in contact komen? ue.tcejorpwolfer@madretsma!
