Het afgelopen jaar hadden we het genoegen om met artist-in-residence Adriana Knouf samen te werken binnen het Art4Med-project. Al snel vond er kruisbestuiving plaats binnen andere projecten met deze inspirerende wetenschapskunstenaar. Tijd voor een throwback!
Adriana Knouf is xenologie-onderzoeker: ze bestudeert het vreemde, de Ander. Daarnaast is ze geïnteresseerd in het aangaan van relaties met andere entiteiten, zowel levend als niet-levend. Om een indruk te geven waar haar gedachtegoed vandaan komt: eerder onderzocht ze de mogelijkheid van (trans)menselijk ruimtereizen met het werk TX-1. Een sample van haar hormoonpleisters reisde in een reageerbuisje naar het International Space Station, waarmee je kunt zeggen dat een stukje transgender vrouw voor het eerst de ruimte in ging.
Toen wetenschapskunstenaar Knouf bij Waag landde, realiseerde ze zich dat het menselijk lichaam niet de meest voor de hand liggende levensvorm is voor ruimtereizen. Dit in tegenstelling tot korstmos, een levensvorm die wél de karakteristieken heeft om vrijwel overal onder de meest extreme omstandigheden te overleven in de ruimte.
Wat korstmos vermag
Korstmos is een unieke levensvorm, omdat het een symbiose is tussen een schimmel en alg. Doordat ze miljoenen jaren oud is en (bijna) overal kan overleven, nodigt deze levensvorm je uit om op een poëtische wijze na te denken over mens-overstijgende levenstijd, een diepere tijdvorm, en het aangaan van een volledige symbiose tussen compleet verschillende organismen. Zo is korstmos bijvoorbeeld het eerste organisme dat tot leven komt na een vulkanische uitbarsting.
De diepere betekenis van korstmos in Knoufs werk kwam naar voren tijdens de Speculatieve Schrijfworkshop van T-Factor, waarvoor ze was uitgenodigd om een presentatie en opdracht te geven over xenologie. T-Factor is een project dat zich richt op natuur-inclusieve manieren waarop menselijke en niet-menselijke entiteiten kunnen samenleven. De schrijfworkshop richtte zich daarbij specifiek op communiceren met niet-menselijke levensvormen. Knouf leverde een waardevolle bijdrage, door deelnemers uit te nodigen om een brief te schrijven aan de korstmos die zij aantroffen op het Amsterdam Science Park.
Op deze wijze kwam korstmos centraal te staan binnen Adriana's residency, wat in concreto leidde tot Adriana’s eigen workshop Preparing for Uncertain Times. Participanten leerden hoe en waar te kijken naar korstmos in de alledaagse omgeving, met afsluitend het schrijven van een brief waarmee thema's rondom (queer) science fiction, een diepere tijd en nieuwe toekomsten werden onderzocht. Het verleidde om na te denken over community's en onze persoonlijke band met andere soorten.
Hoe te leven op deze planeet
Door het werk met korstmos, de workshop en de brieven, verlegde Knoufs onderzoek van de mogelijkheid tot ruimtereizen naar de vraag: hoe te leven op deze planeet? Een belangrijke toevoeging binnen haar denkkader is dat de vraag 'hoe te veranderen' (how to transition), eerst voornamelijk vanuit een technologische hoek werd benaderd, en dat die dankzij korstmos nu ook een ecologisch component heeft.
Bekijk Adriana's talk 'Preparing for Uncertain Times':
Toekomstig onderzoek
De residency bij Art4Med leidde er ook toe dat Knouf een college Ecology Futures gaf aan de Kunstacademie St. Joost in Breda. Haar huidige project ‘Amateur lithopanspermia’ komt voort uit het denken over organismen als korstmos, dat kan overleven in extreme omstandigheden zoals Antartica en in de ruimte. Knouf is inmiddels geselecteerd voor een residency bij Art Hub Copenhagen als onderdeel van het Europese STARTS 'Repairing the Present' project, waar ze vanaf maart 2022 begint.
Wij kijken ernaar uit om in de toekomst met Adriana te blijven werken aan een aankomende tentoonstelling in Parijs. Ook nodigen we haar uit om een Open Donderdag publieksprogramma te cureren bij Waag.
>> Lees het begin van Adriana's reis bij Waag: Dr. Knouf wil als transvrouw de ruimte in
>> Ben je geïnteresseerd in wat korstmos vermag? Op woensdag 13 april organiseren we een workshop 'Korstmos lezen' in de Groene Maakplaats.
