Kunnen we zelf een veilige leefomgeving afdwingen?
Hoe schoon is onze lucht? Hoeveel aardbevingen vinden er plaats in Nederland? Hoe veilig is het wonen dicht bij een kerncentrale? Om antwoord te krijgen op deze vragen zou het makkelijk zijn om inzicht te hebben in gegevens. Echter veel grote bedrijven, overheden of andere belanghebbenden, zijn niet zo scheutig met het delen van precaire informatie of gegevens op straat- of wijkniveau zijn niet beschikbaar. Om er achter te komen hoe het er voor staat in jouw buurt kun je zelf aan de slag met sensoren.
Technologie waarmee je data kunt verzamelen wordt steeds goedkoper en beschikbaarder. Dat maakt het mogelijk om zelf op onderzoek uit te gaan. Er zijn zeker obstakels te overbruggen. Je moet je willen verdiepen in de technologie en de interpretatie van data is soms best lastig. Maar als je je verdiept in de materie en aan de slag gaat met sensoren en data, begrijp je al snel hoe het er voor staat in jouw omgeving en kun je verdere stappen ondernemen als dat nodig blijkt te zijn.
Met diverse sprekers gaan we doe-het-zelf meetmethoden onderzoeken. Want als je eenmaal gegevens met elkaar kunt verzamelen, kun je impact maken: door bewustwording te creëren, een gelijkwaardige gesprekspartner te worden in het maatschappelijk debat, politiek te beïnvloeden, of (via rechtspraak) verandering af te dwingen. Maar waar begin je? Hoe meet je? Waarmee?
We gaan op deze vragen in aan de hand van drie cases:
- Het Groninger bedrijf StabiAlert registreert bevingen en verzakkingen met hun sensoren. Het registreert 100 keer per seconde tot op een 25 duizendste graad nauwkeurig verzakking, vervorming, hoekverandering en trilling van alle denkbare objecten. De bevingen in Groningen worden hiermee in kaart gebracht, maar ook eventuele verzakkingen van onze dijken en wat de effecten van de het boringen van de tunnels van de Noord-Zuidlijn op de gebouwen in de Vijzelstraat waren. Reinier Brongers is oprichter van StabiAlert en maakt met het bedrijf deel uit van het OSSG (Open Seismic Sensor Grid). OSSG is een open-data platform waarop bevingsmetingen open en objectief beschikbaar worden gemaakt voor iedereen die er kennis van wil nemen.
- Met een stukje aluminiumfolie vastgeplakt met zwarte tape kun je een webcam of smartphone camera in tien seconden ombouwen tot een redelijk betrouwbare gammastralingsmeter. Gammastraling is de gevaarlijkste soort radioactieve straling. Wanneer je een verhoogde hoeveelheid signaleerd is dat zeer ongezond. Door snel en grootschalig te meten met een grote groep ontstaat een gedetailleerd beeld van het eventuele verspreidingsgebied. Een alarmsysteem waarbij risicogebieden worden gewaarschuwd in geval van verhoogde straling is hierna een logische simpele stap. René Post houdt zich vanuit Waag onder andere bezig met Making sense pilot #3: het bouwen van een app om gammastraling rond kerncentrales te meten en het opzetten van meetnetwerken. Ga je mee samen straling meten?
- “De luchtkwaliteit in Nederland voldoet niet aan de Europese normen. Dat blijkt uit een meetrapport dat Milieudefensie publiceerde. Samen met bewoners heeft Milieudefensie het afgelopen jaar de luchtkwaliteit in verschillende woonplaatsen gemeten. De metingen van bewoners en Milieudefensie wijzen uit dat de norm voor stikstofdioxide (NO2) op zeker elf plekken in het land wordt overschreden.” (11 mei 2016) Uit de metingen door bewoners bleek dat Nederland niet aan de Europese norm voor stikstofdioxide voldoet en daarom spant Milieudefensie een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat. De eis: gezonde lucht. Bram van Liere is inhoudelijk medewerker bij Milieudefensie en betrokken (geweest) bij het meten en het aanspannen van deze zaak.
Smart Citizen Talks
In de Smart Citizens Talks verkennen we bottom-up en grassroots initiatieven van mensen die hun inventiviteit en passie gebruiken om hun leefomgeving te verbeteren. Ze zetten technologie naar hun hand, zoeken ruimte in regelgeving, hacken gesloten systemen en vinden nieuwe toepassingen voor oude gebruiken.
Niet de nieuwe technologie, maar de behoeften van mensen zijn het uitgangspunt bij het nadenken over innovatie in de stad. Vanuit dat perspectief ontstaan nieuwe technologische toepassingen die bijdragen aan het handelingsperspectief en daarmee de stad mooier, duurzamer en toegankelijker maken. Dat kan tech-savvy maar ook low tech. Door zelf sensoren te bouwen waarmee je luchtkwaliteit kunt meten, door alternatieve netwerken te bouwen of te experimenteren met nieuwe vormen van (zelf)organisatie zoals het Broodfonds, de G1000 of Liquid Democracy. Door buurtplatforms op te zetten om diensten te ruilen, als dumpsterdiver eten te redden van de afvalberg of door actief te zijn als stadsboer. Op welke manier wordt technologie ingezet, ontrafeld of gehackt?
Hoe verhouden lokale initiatieven zich tot wereldwijde bewegingen? Vanuit deze vragen proberen we een beeld te vormen van de ontwikkelingen en de impact die ze hebben op de manier waarop we onze samenleving organiseren. We laten ons inspireren en tasten nieuwe mogelijkheden af op zoek naar uitgangspunten voor het ontwerp van een open, sociale en inclusieve wereld.
De serie Smart Citizens Talks is een samenwerking tussen Pakhuis de Zwijger, Universiteit Twente en Waag.
This project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement no. 688620.
