Op 6 november 2013 bezocht ik de open dag van het Creative Learning Lab voor het onderwijs. Voor mij is de essentie van het Creative Learning Lab playfulness, als een overkoepelende term voor spelenderwijs en intuïtief leren en leren door te maken.
In de openingspresentatie, gegeven door Karien Vermeulen, werd er in vogelvlucht een beeld geschetst van de huidige samenleving en de rol van technologie in het onderwijs. Technologie wordt te vaak nog als iets ingewikkelds en engs gezien. Het Creative Learning Lab wil, door een meer fysieke benadering, techniek begrijpelijk houden. Dit betekent, aldus Karen van der Moolen, dat wanneer je een relatie aan gaat met techniek, er een zeker verantwoordelijkheidsgevoel voor ontwikkelt en wanneer je techniek gebruikt om er dingen mee te maken, er zelf de wereld mee kunt inrichten.
NumHop - A multi-sensor interactive playful learning game from Nikos Poulios on Vimeo.
Op de open dag konden de bezoekers kennismaken met diverse installaties. De MaKey MaKey bijvoorbeeld, begeleid door Henk Buursen, betreft het zelf programmeren van objecten door middel van Scratch software van MIT. Dit is een programmeertaal voor kinderen die werkt aan de hand van legoblokjes waarmee je functies kunt toekennen aan bepaalde toetsenbordcombinaties. In een van de demonstraties was er met meerdere bananen of komkommers een elektrisch circuit gemaakt die je volgens via een toepassing op de computer elk een andere pianotoets kon laten representeren.
De diverse installaties van Embodied Learning verdienen eigenlijk elk een eigen blog, maar ook hier geldt dat je ze vooral moet uitproberen. De Mood Room (COMMIT/Play), maakt gebruik van de techniek van de Kinect en geeft de mogelijkheid om je gevoel niet met woorden maar met beeld te uiten. NumHop (zie filmpje) en Superhelden Eiland zijn ook installaties waar je je lichaam als interface kunt inzetten. Of zoals een docent beeldende kunst in opleiding het verwoordde; "een interface analogiseren". NumHop is een spel is om te leren rekenen en Superhelden Eiland is bedoeld voor taal. Bij beide is het mooie dat je eigenlijk niet door hebt dat je aan het leren bent.
De prototypes zijn nog in ontwikkeling en er zal, volgens Meia Wippoo, gekeken gaan worden naar het integreren van gedifferentieerd leren, waar je kan denken aan verschillende niveaus. Een eerste stap hierin is een invulmogelijkheid door de docent. Bij het testen viel al op dat kinderen juist door te spelen makkelijker konden lezen dan normaal. Na verloop van tijd gingen ze over tot het herkennen van de woorden en konden ze deze ook koppelen aan betekenis.
Last but not least, de Cilinder-Trap-Wip, bedacht door Marloeke van der Vlugt, voortgekomen uit een samenwerking tussen Waag en Kennisnet. De theaterachtergrond van Marloeke is een belangrijk motief geweest om een ervaring te creëren, waar het publiek de performer wordt. De interactie met sensoren, beeld en geluid, en bijbehorende oefeningen stimuleert de communicatie tussen mensen. Het zorgt namelijk voor een toename in contact, aanraking en beweging, waarbij balans en de vraag "hoe voel ik me nu?" voorwaarden zijn voor het leren.
De sprekers op de open dag over 'Leren door te maken'
- Diane Krabbendam van Makers + co (The Beach), beoogt een wereld waar het maken, van dat wat gebruikers zelf zouden willen maken, voor iedereen meer toegankelijk zou moeten zijn. Iets wat vanzelfsprekend is voor ontwerpers. Diane's credo is; begin bij de mens en stel de interactie met de omgeving centraal. Deze kijk op de wereld werkt verbindend.
- Door de Flines, van het Expertisecentrum Technasium, vertelt over maken door te onderzoeken en hanteert graag een projectmatige werkwijze, in groepjes, en samenwerking met externe opdrachtgevers. De leerlingen dienen hierbij een Plan van Aanpak en een Programma van Eisen op te leveren. Deze werkwijze biedt elke keer weer een uitdaging door nieuwe problemen met een frisse blik te benaderen. Leerlingen lopen soms voor op de leraren en pakken de werkwijze erg snel op. Door noemde in het bijzonder het toepassen van gamestrategieën, met als voorbeeld het ondersteunen van mensen met suikerziekte, door middel van sensoren. Hierbij is er aandacht voor een creatieve, een technologische en een biologische leercontext.
- Henk van Zeijts van Rotslab Utrecht gaf tijdens de discussie over vernieuwing in het onderwijs deze waardevolle opsomming: een onderzoekende en open houding, verwondering en ontdekking en vulde dit aan met de opmerking; "wanneer aan deze eigenschappen tegemoet wordt gekomen, dan zakt de angst!".
De sprekers op de open dag over 'Embodied learning'
- Elise van Weene, motorisch remedial teacher, ziet leren met je lijf als een gelijkwaardige leermethode ten opzichte van de sociaal-emotionele en de cognitieve, waarbij de combinatie met motoriek zelfs overstijgend werkt. Mensen denken teveel en zijn continu bezig de vraag te analyseren, terwijl het leerproces voor een groot deel gaat over automatiseren.
- Bert Otten (RUG), gespecialiseerd in neuromechanica en human movement science, zegt over het onderwerp: "diep nadenken over hoe je beweegt werkt niet, gewoon doen!" Volgens Bert zijn mensen wat dat betreft heel simpel, echter sommige mensen hebben een handicap waarbij ze het lopen elke keer opnieuw moeten bedenken. Over techniek lijkt Bert gemengde gevoelens te hebben, in ieder geval in hoeverre de techniek aansluit bij de persoon aan zich. Aan de ene kant biedt de interactie van bijvoorbeeld de Kinect geweldige mogelijkheden om de gekste dingen te manipuleren, alleen is er nog wel een zekere waarneembare afstand in de interactie (met een figuur of handje bewegen op het beeldscherm of op de muur).
De foto's van de open dag zijn te vinden op Flickr.
