Waags jaarverslag van 2020: van thuiswerken in de public stack tot de Hackathon de groene stad, van de Thuismakers tot Midzomer Mokum, van gelaatsschermen voor de zorg tot een textiel dat de luchtkwaliteit binnenshuis verbetert.
Download het jaarverslag (pdf)
Inleiding
2020 was een belangrijk jaar voor Waag: er gingen veel nieuwe Europese projecten van start, waarin de labs van Waag partners zijn, zoals Centrinno, Atelier, Vojext, T-Factor, Urbanite en Open Next. Andere langlopende EU-projecten, zoals SySTEM 2020 en Made4You, werden juist afgesloten. Daarom stonden de eerste twee maanden van het jaar in het teken van vele Europese reizen, symposia en events - tot half maart het coronavirus zo ver was opgetrokken dat Nederland overschakelde op verplicht thuiswerken.
Dat bracht uitdagingen met zich mee. Als organisatie die openheid, eerlijkheid en inclusiviteit nastreeft, startten we een groot project rond de Public Stack. Dat is een verzameling aan eerlijke technologieën die bijdragen aan de vorming van digitale openbare ruimten, die gebaseerd zijn op publieke waarden, in plaats van op een commercieel verdienmodel. We begonnen de coronatijd daarom met richtlijnen voor thuiswerken in de public stack. Ook werkten we samen met de tijdelijke commissie Digitale Toekomst van de Tweede Kamer, waarvoor we op basis van Waags denken over de public stack een Routekaart Digitale Toekomst creëerden.
Rond dezelfde tijd kwam Waag meermaals in het nieuws toen de coronamelder-app, die vanuit het ministerie van VWS ontwikkeld werd, vragen opriep over privacy, verwerking en opslag van gegevens. CTO Tom Demeyer en directeur Marleen Stikker waren betrokken bij het proces toen een aanbieder van de app gezocht werd, en leverden stevige kritiek op de manier waarop met gegevens van burgers omgegaan zou worden.
Ondertussen schakelde Waag om naar online evenementen en werd er hard gewerkt om de academies (Fab Academy en Fabricademy) gaande te houden. Met het wereldwijde tekort aan beschermingsmiddelen voor de zorg zette Waag zich tevens in door makers bijeen te brengen in een serie meetups. Zo ging het FabLab van Waag tijdelijk over tot het produceren van gelaatsschermen voor de zorg, en we zamelden snorkelmaskers in om te onderzoeken of ze als beschermingsmaskers voor artsen gebruikt konden worden.
Voor kinderen die thuisonderwijs volgden, lanceerden we de Thuismakers - een wekelijkse serie van kleine maakopdrachten, waarin ze met hun handen aan de slag konden en tegelijkertijd iets leerden. In de zomer konden de bibliotheken, en dus de Maakplaatsen, weer open. Tijdens Midzomer Mokum waren we mede-organisator van vele activiteiten voor Amsterdamse kinderen tussen de zeven en twaalf jaar oud.
Aan het einde van de zomer was Waag een van de online locaties voor het Ars Electronica-festival, dat normaal gesproken in Linz (Oostenrijk) plaatsvindt. Waag organiseerde nachtelijke rondetafelgesprekken over kunst, ecologie en biotechnologie. In de herfst volgde nog een groot evenement, toen we de Hackathon de groene stad organiseerden. Daarin gingen dertig teams door heel Nederland met elkaar aan de slag in de zoektocht naar manieren om steden te vergroenen.
Daarnaast was 2020 het jaar waarin Waag haar public research-methodiek aanscherpte, haar theorie op het gebied van co-creatie uitbreidde en in vele projecten met vele partners werkte aan een meer open, inclusieve en eerlijke toekomst. Als kroon op het werk werd Waag de status van Future Lab voor design en technologie toegekend vanuit het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Hiermee is ze onderdeel van de Basisinfrastructuur van culturele instellingen. In een tijd waarin technologie een grotere invloed heeft op ons dagelijks leven dan ooit, ziet Waag dit als een stap in de richting van eerlijke technologie, openbare digitale ruimtes die gebaseerd zijn op publieke waarden, en een gezamenlijke toekomst die Nederland zelf inricht, door actie te ondernemen in het nu. Another future is possible.