Waag neemt dit jaar vanuit Embassy of Health wederom deel aan de Dutch Design Week 2020. Embassy of Health is een uniek samenwerkingsverband tussen Waag, U CREATE, Philips Design, Maxima Medisch Centrum en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. We werken al meerdere jaren met Embassy of Health en vormen samen een platform voor het verkennen van nieuwe aanpakken voor uitdagingen op het gebied van gezondheid. We stimuleren creatief en disruptief denken en werken samen met kunstenaars en designers. Zo ondersteunen we burgers, patiënten, zorgprofessionals en beleidsmakers om de mogelijkheden van design voor de toekomst van de zorg te begrijpen en in te vullen.
Dat past bij onze missie. Waag stond aan het begin van de jaren ‘90 aan de wieg van het publieke internet. We geloofden dat het een open, eerlijke en inclusieve plek voor iedereen zou worden. Hoe dat verlopen is, beschrijft Marleen Stikker in haar boek ‘Het internet is stuk (maar we kunnen het repareren)'. Waag pleit voor een radicaal anders denken over technologie: technologie is immers niet neutraal. Veel te vaak zien we technologie als heilige graal, als een black box waar de resultaten onbeïnvloed uitrollen. De macht van grote tech-platforms ervaren we als vanzelfsprekend, zonder stil te staan bij de ontwrichtende gevolgen die dit heeft en kan hebben voor maatschappij, politiek en ons persoonlijk leven. We staan voor digitale soevereiniteit: het hebben van zeggenschap en eigenaarschap over je eigen gegevens en gedrag op het internet. Waag vindt dat niet commerciële, maar publieke waarden en belangen voorop moeten staan bij het ontwerp en de toepassing van technologie - zo ook in de zorg.
> Waag Talks at DDW: Publieke waarden in de digitale zorg
Veel te vaak zien we technologie als heilige graal, als een black box waar de resultaten onbeïnvloed uitrollen.
In de kern van Waag zit die andere manier van kijken naar technologie. We vragen ons dagelijks af: hoe kunnen we bestaande technologie ontleden, nieuwe technologie onderzoeken en zelf technologie ontwerpen, om daarmee toe te werken naar een open, inclusieve en eerlijke maatschappij?
Citizen science
Een voorbeeld hiervan is citizen science, ofwel burgerwetenschap. In plaats van traditioneel wetenschappelijk onderzoek, beroepen we ons op een methode die burgers direct betrekt bij onderzoek dat voor henzelf meerwaarde heeft. Neem ons succesvolle project Hollandse Luchten, waarin burgers in Noord-Holland zelf de luchtkwaliteit in hun omgeving kunnen meten. Zo kunnen omwonenden van onder meer de Tata Steel-fabriek aan de hand van door Waag ontworpen HoLu-kits zelf bijhouden in hoeverre de lucht vervuild is - en aan de hand van die gegevens kunnen ze zelf een geïnformeerd gesprek voeren met partijen als de gemeente, het RIVM en Tata Steel zelf. Citizen science is daarmee ook: het versterken van de positie van burgers. Ze krijgen hiermee een plek aan de ontwerptafel.
Burgers krijgen een plek aan de ontwerptafel.
Tijdens Dutch Design Week spreken we daarom over citizen science in de gezondheidszorg: we vragen ontwerpers mee te denken over de manier waarop burgers betrokken kunnen worden bij medisch onderzoek. Een van de sprekers is Henk Duinkerken, die met Mijn Data Onze Gezondheid werkt aan een manier om zelf gemeten medische gegevens in te kunnen zetten voor de gepersonaliseerde behandeling van langdurig zieken. We leerden hem kennen via ons Creative Care Lab, dat projecten uitvoert waarin innovatieve zorgconcepten ontwikkeld worden. Daarbij staat empowerment van de patiënt centraal.
> Waag Talks at DDW: Citizen science in de zorg
Dit laatste staat ook centraal bij ons MakeHealth-lab, dat samen met patiënten aan gepersonaliseerde zorgoplossingen werkt - zoals een lichtgevende blindenstok voor slechtzienden of een medicijndoos die je constant kunt aanpassen op je eigen voorkeuren, zodat het bijvoorbeeld voor epilepsiepatiënten gemakkelijker wordt hun medicatie in te nemen op het moment dat een aanval inzet. Deze zorgoplossingen delen we, net als onze partners van over de hele wereld, open-source via het platform Careables, zodat ze voor iedereen toegankelijk zijn.
Commons
Een andere pijler onder het denken van Waag is het concept van de commons. Commons zijn gedeelde hulpbronnen, door een gemeenschap beheerd vanuit het oogpunt van duurzaamheid, inclusiviteit en publieke meerwaarde. Het is een systeem dat, los van de staat en de vrije markt, waarde creëert die niet alleen in financiële middelen uit te drukken is. De commons bieden ruimte voor bottom-up initiatief en eigen regie door burgers. Denk bijvoorbeeld aan een voedselcoöperatie, waarin consumenten en boeren samenwerken om goed voedsel te produceren tegen een eerlijke prijs, op basis van duurzame teelt.
Ons Commons Lab houdt zich gedeeltelijk bezig met het concept datacommons. Dit is een manier van databeheer waarbij het eigenaarschap over de gegevens gedeeld is. Dit idee kan breed worden toegepast, en zo ook in de zorg: kijk maar naar medische gegevens. Daarin zit een schat aan informatie verborgen - informatie die zo persoonlijk is, dat ze uitermate goed beschermd moet worden. Tijdens Dutch Design Week verkennen we daarom het idee van een dynamisch informed consent bij het beheer, de opslag en de verwerking van medische gegevens.
> Waag Talks at DDW: Een donorcodicil voor je data?
Biotechnologie
Gezondheid vertaalt zich niet alleen naar technologie die voor het blote oog zichtbaar is. In ons Open Wetlab wordt al meer dan twintig jaar biotechnologisch onderzoek gedaan. Tevens bieden we een jaarlijkse BioHack Academy aan, waarin geïnteresseerden aan de hand van open hardware leren zelf een lab op te zetten, experimenten uit te voeren en kritisch te reflecteren op het gebied van synthetische biologie. Ons Open Wetlab is de enige plek ter wereld waar, buiten een universiteit of gecertificeerd bedrijf, in de structuur van DNA mag worden gewerkt.
Ons Open Wetlab is de enige plek ter wereld waar, buiten een universiteit of gecertificeerd bedrijf, in de structuur van DNA mag worden gewerkt.
Een voorbeeld van de manier waarop bacteriën onze gezondheid bepalen vinden we in het project LABS: Future Interiors, dat een van de vijftien geselecteerde projecten van de Embassy of Health is op Dutch Design Week. In dit project werken we samen met Studio Samira Boon en het Hybrid Forms Lab van de VU aan een textiel, dat vanuit bacteriën gegroeid wordt en de luchtstroom binnenshuis zowel kan reguleren als kan zuiveren. Slechte luchtkwaliteit in de gebouwde omgeving is een van de grootste uitdagingen voor onze gezondheid. Daarom werken we toe naar gezonde ecosystemen voor binnen in huis. Tijdens Dutch Design Week presenteert Studio Samira Boon de toepassingen van het uit dit project voortgekomen materiaal KOMBUTEX.
> Waag Talks at DDW: LABS Future Interiors meetup #3
Vragen?
Het ministerie van OCW heeft Waag de status van Future Lab Design & Technologie toegedicht in de BIS 2021-2024. Dit sluit aan bij onze missie om technologie in te zetten voor een open, eerlijke en inclusieve maatschappij. Houd onze website in de gaten voor aankomende evenementen.
Waag biedt jaarlijks webinars en cursussen voor een breed publiek, bedoeld om een grotere groep mensen te betrekken bij grote vragen over (de inzet van) technologie. Voor vragen, of om te informeren over de mogelijkheden, kunt u contact opnemen met Quirine van Eeden.
