Het betrekken van burgers bij het ontwerpen van beleid (participatief werken) wordt voor overheden en uitvoeringsorganisaties steeds belangrijker. Met het Co-creation Lab, Smart Citizens Lab en Beleidslab heeft Waag hierover veel ervaring en kennis in huis. Er zijn verschillende doelen voor participatief werken: van betere afweging van belangen en het versterken van democratie, tot aan het onderzoeken van complexe maatschappelijke vraagstukken. Maar hoe krijg je de juiste mensen om tafel, en welke werkmethoden pas je toe zodra je alle betrokkenen in een ruimte hebt gekregen? Hoe zorg je dat iedereen zich gehoord voelt, en hoe bepaal je op basis hiervan alsnog een koers?
Voor uitvoeringsinstantie Waternet wordt participatief werken steeds belangrijker, net als voor veel andere overheidsinstanties. Niet alleen maakt participatie deel uit van de Omgevingswet die per 1 januari 2022 in werking treedt, ook vragen de complexe, brede vraagstukken van deze tijd, zoals de energietransitie, om meer samenwerking en inspraak van burgers. Het leidt tot betere besluitvorming, het creëert draagvlak en het helpt burgers, bedrijven en overheden zich anders tot elkaar te verhouden.
Het Participatie-framework
Waag ontwikkelde voor Waternet een stappenplan op basis waarvan participatie vormgegeven kan worden. Waag baseerde zich hierbij op het Making Sense Framework en onze ervaring in participatieve projecten zoals Hollandse Luchten, Cities-4-People en het Digitale Identiteitslab. Het stappenplan hebben we als online tool gepubliceerd onder de titel Co-creation navigator. En het is nu ook onderdeel van het participatie-framework van Waternet.
In het Waternet Participatie-framework spitsen we bovenstaande theorie en toolkit toe op voorbeelden uit de praktijk van Waternet. Zo krijgen Waternetters handvatten aangereikt voor het betrekken van partijen en mensen van binnen- en buiten Waternet bij hun projecten en activiteiten. Het realiseren van participatie- en citizen science-trajecten wordt hiermee gemakkelijker gemaakt.
Ook het framework zelf kwam op de participatieve manier tot stand: Waag organiseerde werk- en co-creatiesessies en hield interviews met Waternetters uit alle hoeken van de organisatie, van innovatie tot beleid tot uitvoering. Zo konden de bestaande participatieve praktijken binnen Waternet worden samengebracht. Er werd een basis gelegd voor participatief werken binnen Waternet: wanneer kies je wel of niet voor participatie? Werk je direct met burgers of gaat het om samenwerking met andere organisaties of overheden? Welke positie kies je als overheid en hoe ga je aan de slag? Dit en meer bracht Waag samen met Waternetters uit de hele organisatie onder in het Waternet Participatie-framework.