Elissa Guedes Cardoso studies political science at University of Amsterdam. For her master thesis, she researched the level of democracy and the impact within policy labs. These kinds of labs are organised ever more often and the question is if, and how, they contribute to the level of democracy achieved within policy and political decision making processes. Cardoso developed an analytic framework, which she applied on two cases: Waag's Digital Identity Lab and the JongLab of Kennisland.
Elissa Guedes Cardoso is student politicologie aan de UvA en deed voor haar afstudeerscriptie onderzoek naar het democratische gehalte en de impact van beleidslabs. Dit soort labs wordt steeds vaker georganiseerd en de vraag is of, en hoe, ze bijdragen aan het democratisch gehalte van beleid en besluitvorming. Cardoso ontwikkelde hiervoor een analytisch kader en paste dit toe op twee projecten: het Digitale Identiteitslab van Waag en JongLab van Kennisland.
Wat een beleidslab anders maakt dan andere voorbeelden van participatie (zoals een referendum, of een inspraakavond), is dat er over langere tijd meerdere, verschillende experimenten en ontwerpmethodes in een interdisciplinaire omgeving worden gebruikt, als input voor beleidsontwikkeling en besluitvorming.
Doel van dit soort labs is dat zowel beleid als besluitvorming breder en dus beter geïnformeerd zijn. Toch kunnen policy labs ook op scepsis rekenen: hoe weet je of de participatie werkelijk bijdraagt aan democratie? En wat betekenen labs voor bestaande machtsrelaties en cultuur? Hebben ze een depolitiserende werking en de neiging tot het toepassen van ‘quick-fixes’?
Cardoso onderzoekt in haar thesis of haar analytisch kader inzicht kan geven in de manier waarop een beleidslab bijdraagt aan de participatie van burgers in beleidsontwikkeling en besluitvorming. En of je kunt vaststellen of de bijdrage aan de democratie niet alleen vanuit instrumentele argumenten plaatsvindt (effectiviteit, draagvlak, duurzaamheid) maar ook vanuit normatieve argumenten (gelijkwaardigheid, eerlijkheid, rechtvaardigheid).
In haar conclusie stelt Cardoso vast dat een beleidslab wel degelijk bijdraagt aan zowel de instrumentele als de normatieve aspecten van democratie. Dat doen ze vooral door burgers centraal te stellen in het beleidsproces: hun kennis en ervaring krijgt in het lab daadwerkelijk concrete waarde voor beleidsontwikkeling. Ze wijst erop dat de legitimiteit van een beleidslab sterk wordt bepaald door zowel de inclusiviteit van de werving als de invloed die deelnemers hebben.
Tot slot heeft Cardoso een checklist gemaakt die kan helpen het democratisch gehalte van een beleidslab te borgen. Ze beschouwt daarbij vier onderdelen als cruciaal en noemt daarbij de onderdelen die deze in het procesontwerp kunnen versterken.
- Inclusie: diversiteit in deelnemers wat betreft belangen, behoeften en gemarginaliseerde groepen is een vereiste. Dit kan worden gesteund door gerichte werving en een gelijkwaardige plek voor normatieve en cognitieve kennis.
- Invloed: inzichten en resultaat van het beleidslab moeten zichtbaar en navolgbaar tot beleid leiden.
- Burgerschap en sociale vaardigheden: deelnemers moeten op eigen termen deel kunnen nemen en zich daarin ook kunnen ontwikkelen.
- Legitimiteit wordt geborgd door onder meer het proces open toegankelijk te houden en resultaten breed te delen.
Bekijk de checklist van Cardoso en lees de volledige masterthesis (PDF): Elissa Guedes Cardoso, "Policy Labs’ contributions to participatory democracy from an instrumental and normative perspective: do governments get closer to citizens or do citizens get closer to governments?”, (2020), Master thesis in Political Science with specialization in Public Policy and Governance, UvA.
